Ahşap direkleri ile 704 yıl ayakta kalmayı başaran bir cami: EŞREFOĞLU CAMİİ

[KelebeK]

Konya’nın Beyşehir ilçesinde Beyşehir Gölü’nün 100 m. kuzeyinde ağaç direkleriyle, ahşap tavanı, minberi ve yüzyılların suküneti ile görkemli bir ahşap cami daha yıllara meydan okumaya devam ediyor.

Orta Asya'daki ağaç direkler üzerine ahşap camilerin Anadolu'daki örnekleri Selçuklu'nun ahşap ustalıkları ile 13.yy’dan günümüze ulaşmıştır. Ağaç direkli camilerin Anadolumuzda ayakta kalan örnekleri Afyon ve Sivrihisar Ulu Camileri, Ankara Arslanhane Camii, Ayaş Ulu Camii ve Beyşehir Eşrefoğlu Cami'dir. Konya'nın Beyşehir ilçesinde Beyşehir Gölü'nün 100 m kadar kuzeyinde ağaç direkleri ile 704 yıl ayakta kalmayı başaran bir cami bulunuyor.

Moğolların Selçukluları Kösedağ Savaşı'nda büyük bir yenilgiye uğratmasıyla tamamen yıkılan şehire önceleri "Viranşehir" adı verilmiş, şehir Anadolu'nun verimli topraklarını yitirmek istemeyenlerden biri olan Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından yeniden inşaa ettirilmiş. Bugünkü adıyla "Beyşehir" ya da geçmişteki isimleriyle "Süleymaniye", "Süleymanşehir", "Beyşehir", "Beyşehri"; 1243 yılında Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından kurulmuştur. Geçmişten günümüze ayakta kalmayı başaran Eşrefoğlu Cami, Konya halkının göz bebeklerinden. Ne de olsa Konya; camileri, türbeleri, sanatı ve semazenleri ile dünyanın göz bebeği. İnşaasına dair farklı tarihlerden söz edilse de sivri kemerli çinili giriş kapısı üzerinde caminin Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından 1296-1299 yılları arasında yaptırıldığı yazılıdır. Beyşehir Vakfı'na ait belgelerle de inşaatının başlangıç tarihinin 1296 yılı olduğu kanıtlanmıştır. Cami, Türk mimari kültüründe önemli bir yeri olan Orta Asya'daki Semerkant, Buhara, Hive gibi eski Türkistan şehirlerinde bulunan ağaç direkli camilerin ülkemizdeki örneğidir. Güney cephesi 31-80m, batı cephesi 46-55 m uzunlukta dış ölçüleriyle Anadolu'da ağaç direkler üzerine oturan düz ahşap tavanlı camilerin en büyüğü olan cami; ahşap, çini ve kalemişleri uygulamaları ile en zengin ince mimari örneklerini gösterir. Caminin üstü önceleri toprak damla örtülü iken onarımlarla çinko kaplı kırma çatı haline getirilmiştir. Sanki içinde yüzyıllık ağaç direkleri saklamak istercesine cepheler moloz taşlarla örtülmüştür. Uzunlamasına dikdörtgen planlı olan yapı altı sıra halinde mukarnas başlıklı 48 ağaç direk üzerine mihraba dikey uzanan kirişlerle yedi nefli olarak yapılmıştır. Yüzyıllara meydan okuyan ahşap direkler cami içine girildiğinde dingin bir atmosferin sizlere eşlik etmesine sebep oluyor, gezilen bir sütun ormanın sakinliğiyle... Ahşap tavanlar, yer döşemesinin ahşap seçilmesi güzelliği tamamlayıcı elemanlar.

Caminin kapı ve pencerelerinde de ahşap kanatlar seçilmiştir. Kapı ve pencere kanatları üzerindeki ahşap süslemeler eşi benzeri olmayan eserler olarak kabul edilmiştir. Hatta ahşap kapılar çalınararak Danimarka'ya kadar ******ürülse de duyarlı kişilerin girişimleriyle yerine ulaştırılmıştır. Süslemeler yoğun olarak mihrap önündeki parmaklıklarda ana ve tali kirişlerde görülür. Cami içinde bölümleri birbirinden ayıran ahşap parmaklıklar da oldukça ince bir ustalıkla geometrik şekillerle bezenmiştir. 1.43 m genişliğe, 2.55 m yüksekliğe sahip mihrap da ahşaptır. Mihrabın hemen yanındaki minber tamamen ceviz ağacından yapılmıştır. Caminin neden mimari açıdan zengin bir yapı olarak kabul edildiği bir bütünü oluşturan ahşap örnekler, uygulanan çiniler incelenerek de kolaylıkla anlaşılabilir. Ağaç direkleriyle, ahşap tavanı, minberi ve yüzyılların suküneti ile Beyşehir'de görkemli bir ahşap cami daha yıllara meydan okumaya devam ediyor.

http://www.floor.com.tr/esrefoglucami.htm