2006'ya damga vuran keþifler

[turantula]

NASA, aylar süren ertelemeden sonra, meteorologlara büyük fýrtýnalarýn daha iyi tahmininin yapýlmasý ve iklim deðiþikliðini gözleme olanaðý sunan uyduyu 24 Mayýs'ta fýrlattý.

GOES-N (Geostationary Operational Environmental Satellites) adlý uydu, NASA ve Ulusal Okyanus ve Atmosfer Ýdaresi tarafýndan 1975'ten bu yana tasarlanan uydularýn en geliþmiþi.

Ýlkel güneþ sistemi keþfedildi

ABD'li iki astronom, haziranda Güneþ Sistemi'nin ilk zamanlarýna benzeyen

genç, sarý bir yýldýzý çevreleyen bir toz bulutuyla karýþmýþ büyük miktarda karbon gazý keþfetti.

Keþiflerini 1999'da fýrlatýlan Far Ultraviolet Spectroscopic Explorer (FUSE)

uydusuyla yapan araþtýrmacýlar, Beta Pictoris adý verilen yýldýz ve güneþ sisteminin en fazla 20 milyon yaþýnda olduðunun tahmin edildiðini belirtti.

Bilim adamlarý, karbon gazý fazlalýðýnýn disk biçimini oluþturmasýnýn, Beta Pictoris etrafýnda dönmekte olan gezegenlerin, Güneþ Sistemi'nin 'çocukluðunda' olduðu gibi grafit ve metan açýsýndan zengin olabileceklerini gösterdiðini kaydetti.

Genenis'in düþüþ nedeni tasarým hatasý

Baðýmsýz araþtýrmacýlar, 2004'te taþýdýðý güneþ rüzgarý atomlarýyla dünyaya

dönüþünde düþen NASA'nýn Genesis aracýnýn, tasarým hatasýndan ötürü düþtüðünü açýkladý.

Güneþ fýrtýnalarýný ve güneþi incelemek üzere 2001 yýlýnda uzaya yollanan Genesis uzay kapsülü, atmosfere girdikten sonra hýzýný yavaþlatmak içinaçýlmasý gereken paraþütlerin açýlmamasý üzerine taþýdýðý numunelerle Utah Çölü'ne düþmüþtü.

Kazakistan ilk uydusunu uzaya gönderdi

Uzayý keþfeden uluslar kulübüne katýlmak isteyen Kazakistan, bu yöndeki ilk adýmýný haziranda kendi uydusunu uzaya göndererek attý.

Güneþ sistemi artýk 8 gezegen

Dünyanýn önde gelen gökbilimcileri, bir hafta süren sýký bilimsel tartýþmalardan sonra Güneþ Sistemi'nde geçerli yeni bir gezegen tanýmýný kabul etti.

Böylece 1930 yýlýndan bu yana gezegen sayýlan Plüton artýk unvanýný yitirdi. Karar oy birliðiyle kabul edildi.

Güneþ Sistemi'nde gezegenler yýldýza yakýnlýklarýyla Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün þeklinde sýralanýyor.

Plüton'un iki yeni ayýna Nix ve Hydra ismi verildi

Gezegen olmaktan çýkarýlan Plüton'un yeni keþfedilen iki uydusuna Nix ve Hydra adý verildi.

Uluslararasý Astronomi Birliði, Plüton'un yeni uydularýnýn isimlerini resmen onayladý.

Nix ve Hydra, NASA 'Yeni Ufuklar' projesi kapsamýnda yapýlan Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan bir grup araþtýrmacý tarafýndan geçtiðimiz yýlýn mayýs ayýnda keþfedilmiþti.

Hydra ve Nix'in, Plüton'un 1978 yýlýnda keþfedilen en büyük uydusu Charon'a göre gezegene 2-3 kat daha uzak olduðu belirtildi.

Nix, mitolojide karanlýk ve gece tanrýsýnýn, Hydra ise dokuz baþlý yýlanýn ismi.

Çin'den yeni roket motoru

Çin, uzay programlarý için üç kez daha güçlü ve çevreyi kirletmeyen yeni bir roket motorunu baþarýyla denedi.

120 tonluk yeni sývý hidrojen ve kerozen yakýtlý motorun, gelecekte insanlý uçuþlar ve Ay'a düzenlenecek seferler için kullanýlmasý planlanýyor.

Discovery dünyaya döndü

Bu yýlki ilk seferinde Discovery uzay mekiði, 13 gün süren seyahatten sonra Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'ne 17 Temmuz'da indi.

Ýkinci uzay seferini tamamlayarak 23 Aralýk'ta dünyaya inen Discovery uzay mekiðinin astronotlarý, son seferleri sýrasýnda istasyonun elektrik tesisatýný yeniden döþeyerek, Avrupa ve Japonya'nýn inþa ettiði modüllerin 2007'de monte edilmesinin yolunu açtý.

Jüpiter'de yeni bir kýrmýzý nokta

Güneþ Sistemi'nin en büyük gezegeni Jüpiter'de meydana gelen atmosfer hareketlerinin, yeni bir kýrmýzý leke oluþturduðu tespit edildi. Yeni kýrmýzý noktaya 'Red Jr.' adý verildi.

Kýrmýzý noktalarýn atmosferdeki fýrtýnalardan meydana geldiði biliniyor, ancak bu rengin asýl nedeni hala gizemini koruyor.

'New Horizons' fýrlatýldý

Plüton'a gidecek 'New Horizons', 19 Ocak gecesi uzaya fýrlatýldý. Aracýn fýrlatýlýþý, daha önce iki kez ertelenmiþti.

10 yýl sürecek yolculuðuna 60 metre boyundaki Atlas-5 roketiyle çýkan 'Yeni

Ufuklar', uzun yolculuðunda radyoaktif plütonyum yakýtýný kullanacak.

700 milyon dolarlýk aracýn hedefi Plüton, dünyaya ortalama 5.7 milyar kilometre uzakta bulunuyor.

Atlantis'ten baþarýlý sefer

Florida'dan 9 Eylül'de fýrlatýlan Atlantis'in altý astronottan oluþan mürettebatý, Uluslararasý Uzay Ýstasyonu'na 372 milyon dolar deðerinde ve 35 metre

uzunluðunda güneþ panelleri taktýktan sonra 21 Eylül'de dünyaya döndü.

Astronotlar, uzayda bulunduklarý sürede üç uzay yürüyüþü yapmýþtý.

Ýlk kadýn uzay turisti

Ýlk kadýn uzay turisti Ýran kökenli ABD'li Anousheh Ansari, 18 Eylül'de

Rus Soyuz uzay aracýyla Uluslararasý Uzay Ýstasyonu'na gittikten sonra 29 Eylül'de dünyaya döndü.

Japon iþadamý Daisuke Enomoto'nun açýklanmayan týbbi nedenler dolayýsýyla

uzay yolculuðundan çekilmesi üzerine son dakikada Enomoto'nun yerini alan 40

yaþýndaki Ansari, böylece ilk kadýn uzay turisti unvanýnýn da sahibi oldu.

Uzay Ýstasyonu'na zehirli kimyasal madde döküldü

Yörüngede sekiz yýldýr dolaþmakta olan Uluslararasý Uzay Ýstasyonu'nda eylülde meydana gelen aksilikler endiþe yarattý.

Aþýrý ýsýnan oksijen jeneratörü ve bir zehirli kimyasal maddenin dökülmesi, üç kiþilik mürettebatý maske ve eldiven takmak zorunda býraktý.

Satürn'e yeni bir halka

Satürn'ün yörüngesindeki Cassini uzay aracý, gezegenin yeni bir halkasýný

keþfetti. Halkanýn, Satürn'ün uydularýndan kopan toz ve parçalardan oluþtuðu

düþünülüyor.

Satürn ile halkalarýnýn arasýnda sürekli sortiler yapan Cassini'nin yeni

bulduðu halka, gezegene Janus ve Epimetheus uydularýyla ayný mesafede duruyor.

Satürn'de dev kasýrga

ABD uzay aracý Cassini, dev bir kasýrganýn Satürn gezegeninin güney kutbunu kasýp kavurduðuna iliþkin görüntüler gönderdi.

Uranüs Satürn gibi mavi halkaya sahip

Uranüs gezegeninin de komþusu Satürn gibi mavi halkaya sahip olduðu

anlaþýldý.

Science dergisinin son sayýsýnda yayýmlanan araþtýrmaya göre, 2005 yýlýnda

keþfedilen Uranüs'ün en büyük halkasýnýn parlak mavi olduðu belirlendi.

Güneþ sisteminde þimdiye kadar sadece Satürn'ün halkasýnýn mavi olduðu

sanýlýyordu.

Smart-1'in iyon motoru

Avrupa'nýn Ay'a gönderdiði ilk uzay aracý olan Smart-1'in, bir nefesten biraz

daha güçlü olan iyon motoru, uzayýn keþfinde yeni bir kapý açtý.

NASA tarafýndan 2001'de Borelly kuyruklu yýldýzýna gönderilen Deep Space 1 uzay aracýnda denenen iyon motoru, çok küçük bir itiþ gücü üretmesine karþýn, yakýtlarýný birkaç dakikada tüketen kimyasal motorlu füzelerin aksine, yýllarca çalýþabiliyor.

Ýki dev güneþ sistemi

Bilim adamlarý, 60-110 bin ýþýk yýlý geniþliðinde olan Samanyolu'nun 180 bin ýþýk yýlý yakýnýnda iki dev güneþ sistemi bulduklarýný açýkladý.

'Astrophysical Journal Letters' gökbilim dergisinin 10 Þubat'ta çýkan sayýsýnda yayýmlanan araþtýrma sonuçlarýna göre, ABD Ulusal Havacýlýk ve Uzay Dairesi'nin Spitzer Uzay Teleskopu, gezegenlerin bugüne dek sanýlandan çok daha uzaklarda, yani kendi yýldýzlarýndan daha uzaklarda oluþabileceðine iliþkin

veriler saðladý.

Güneþ sistemi dýþýnda hýzla dönen gezegen

Astronomlar, Güneþ sistemi dýþýnda yeni bir kategoriye soktuklarý gezegenler

keþfetti. Bu gezegenler, kendi güneþlerinin etrafýnda olaðanüstü hýzla dönüyor.

Venüs'ten ilk fotoðraf

Avrupa Uzay Ajansý'nýn uzaya gönderdiði Venüs Ekspresi, Venüs'ten ilk fotoðrafý gönderdi.

Avrupalý bilim adamlarý, Ekspres'in Venüs'ün güney kutbuna 200 bin kilometre

mesafeden çektiði fotoðrafýný Almanya'daki Max Planck Enstitüsü'nde yayýnladý.

Net olmayan fotoðrafta, koyu sarmallar halinde solgun sarý bulutlar görülüyor.

Gezegenin oluþum süreci gözlemlendi

Bilim adamlarý, evrende ilk kez bir gezegenin oluþum sürecini gözlemledi.

ABD'deki Massachusetts Institute of Technology'den bilim adamlarý,

NASA'nýn kýzýlötesi uzay teleskobu Spitzer'ýn saðladýðý verilere dayanarak

yaptýklarý araþtýrma sonucunda, dünyadan 13 bin ýþýk yýlý uzaklýkta 100 bin yýl

önce patlayan bir yýldýzýn yörüngesinde yeni bir gezegen oluþumu gözlemledi.

Mars'ta akarsu tahmini

NASA, Mars'ta uzun süre görev yapan uzay aracý Mars Global Surveyor'ýn gönderdiði fotoðraflar, Kýzýl Gezegen'in yüzeyinde akarsu bulunabileceði yolunda önemli kanýtlar ortaya koydu.

NASA'nýn Mars Keþif Programý'nýn Baþkaný Michael Meyer'in NASA'nýn web

sitesinde yayýmlanan açýklamasýna göre, son yapýlan gözlemler, Mars'ýn yüzeyinde suyun aktýðýna dair güçlü kanýtlarý gözler önüne seriyor.

Çinli bilim adamlarýndan diþi robot

Bir grup Çinli bilim adamý, 'Bayan Rong Cheng' adýný verdikleri bir robot üzerindeki çalýþmalarýný tamamladý.

Ýleri teknolojiyle üretilen robotun tasarýmcýlarý, Siþuan aksanýyla Mandarin Çincesi konuþan kadýn görünümlü robotun, insanlarla iletiþime girebildiðini ve insan sesine yanýt verebildiðini belirtti.

Siþuan Bilim Müzesi'nde resepsiyonist ve tur rehberi olarak çalýþan ve 37 bin dolara mal olan diþi robot dans da edebiliyor.

IBM'den hýzlý transistör

IBM, kullanýmdaki yongalardan 100 kez hýzlý transistör geliþtirdi. Ultra hýzlý bilgisayarlar ve kablosuz að baðlantýsý yolunda yeni bir adým olarak deðerlendirilen transistör, günümüzün en hýzlý PC yongalarýndan 100 kere daha hýzlý olan 500 gigahertz hýza ulaþýyor.

BenQ Blu-Ray yazýcýyý çýkardý

Tayvan'ýn bir numaralý mobil telefon ve bilgisayar teçhizatý üreticisi BenQ, temmuzda yüksek hacimli DVD depolama imkaný tanýyan yeni Blu-Ray sistemini kullanabilen optik disk yazýcýyý piyasaya sürdü.

Blu-Ray ve HD DVD, DVD boyutlarýndaki diske 50 gigabyte bilgi yazýlmasýna olanak saðlýyor.

Kaynak: CNNTURK

[BrightBlade]

Ýþte 2006'ya damga vuran keþifler

31 Aralýk 2006 Pazar 18:54

Bilim insanlarý, 3.3 milyon yýllýk bilinen en eski insansý canlýnýn tepeden týrnaða iskeletini gün ýþýðýna çýkardý. Etiyopya’nýn Dikika bölgesinde keþfedilen iskelet, evrim tarihinde maymundan insana geçiþ türlerine en güzel örneklerden biri. Bilim insanlarý, bu iskeletin sahibinin dik yürüdüðünü düþünüyor, buna ek olarak da atalarý gibi aðaçtan aðaca zýpladýðý da tahmin ediliyor. Araþtýrmacýlar bu canlýya Selam adýný verdi.

GENETÝK ARAÞTIRMALAR

Genetik araþtýrmalar artýk sürekli gündemin baþýna oturacak gibi gözüküyor. Gelecek yýllarda bilim insanlarý hastalýklarýn çözümü ve insanýn doðasýný araþtýrmak için genetik araþtýrmalara daha fazla öne verecek.

‘Hayatýn kitabý’nýn þifresi çözüldü

Bilim insanlarý 1990’lý yýllardan bu yana yürüttükleri çalýþmada, 3.141 geni barýndýran ve kanser gibi 350 hastalýðýn nedeni sayýlan Kromozom 1’in þifresini çözdü. Ýnsanýn genetik þifresinde yüzde 8’ni oluþturan Kromozom 1’in genetik þifresinin çözülmesiyle elde edilen bilgiler, dünyadaki bilim insanlarý tarafýndan kanser, otizm, zihinsel ve diðer hastalýklarýn teþhis ve tedavisinde kullanýlacak.

Ýnsaný düþündüren gen Har1F

Bilim insanlarý, insan beyninin maymundan daha geliþmiþ olmasýný saðlayan soyut düþünceye olanak veren HAR1F adlý bir gen saptadý. Ýnsan beyni kendisine en çok benzeyen primatlarýn üç katýndan daha büyük. Bilim insanlarý, HAR1F geninin birkaç milyon yýldýr tüm hayvanlarda hiçbir deðiþime uðramazken, sadece insanda soyut düþünceyi saðlamasýnýn nedenlerini araþtýrýyor.

Ýnsaný ‘konuþturan’ gen: MGC8902

Ýnsaný hayvanlardan ayýran bir diðer özellik de konuþma yetisi. Araþtýrmacýlar, insanlarda, hayvanlara göre çok yüksek oranda bulunan bir genin, lisan ve özfarkýndalýk gibi zihinsel fonksiyonlarý oluþturduðunu tahmin ediyor. MGC8902 adlý genin, beynin lisan, bilinç, farkýndalýk gibi iþlevlerinden sorumlu neokorteks bölgesinin ana yapýtaþý olduðu tahmin ediliyor.

KÖK HÜCRE ARAÞTIRMALARI

Bilim insanlarý, hücre bölünmesi kendiliðinden durmuþ insan embriyonundan kök hücre elde ettiklerini açýkladý. Bilim dünyasýnda, insan embriyonlarýný öldürdüðü için kök hücrenin etik olmadýðý tartýþmalarýna belki de bir son verebilecek olan bu geliþmenin, embriyondan kök hücre elde edilmesinde yeni bir çýðýr açabileceði belirtiliyor.

GÖRME ENGELÝ BÝRGÜN AÞILACAK

2006’da görme engeli konusunda önemli geliþmeler yaþandý, bilim insanlarý bir yandan görme yeteneðinin güçlendirilmesi için uðraþýrken, bir yandan da görme engelliler için yardýmcý cihazlar geliþtiriyor.

Kök hücreden retina nakli baþarýldý

Görme özürlü farelerde yapýlan bir deneyde, retina hücresi nakli sayesinde görme sinirleri aktif hale geldi. Denek farelerinin ýþýða karþý duyarlýlýðýnýn arttýðý ve optik sinirlerin beyinle iletiþime girdiði belirlendi.

Görme özürlüler alnýyla görecek

Görme özürlü kiþiler için geliþtirilen þapka benzeri bir cihaz, alýndaki görme sinirlerini uyararak, bakýlan nesneleri görselleþtirmeye yardým ediyor. Japon uzmanlarýn geliþtirdiði ve deneme aþamasýndaki görüþ þapkasý, nesneleri siyah-beyaz görmeye yarýyor.

NÜKLEER FÜZYON

Ýnsanoðlunun yüzyýllýk hayali, tükenmez enerji üretme yolunda en büyük adým Uluslararasý Termo-Nükleer Füzyon Projesi, Paris’ta yapýlan bir törenle imzalandý. Avrupa Birliði, ABD, Rusya, Japonya, Çin, Güney Kore ve Hindistan’ýn katýlýmýyla yaþama geçirilecek olan nükleer füzyon projesi, ilk nükleer füzyonu 2040’ta yapacak. Nükleer füzyon, 1 litre deniz suyundan 1 litre petrole eþdeðer enerji üretibilecek.

Çin, füzyon deneyi gerçekleþtirdi

Öte yandan Çinli araþtýrmacýlar, ülkenin ilk füzyon deneyinde plazma üretmeyi baþardýklarýný açýkladý.