1. Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu

[tarihogretmeni]

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin ortaklaşa düzenledikleri “I. Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu”, 12–13 Nisan 2007 tarihlerinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde gerçekleştirildi

Güzel bir organizasyon sonucu başarıyla tamamlanan sempozyumun düzenleme kurulu, İ.Ü. Türk Dili ve Edebiyatı bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Muhammet Nur Doğan ve Prof. Dr. Şeyma Güngör, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Muammer Erol, İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Muhammet Yelten ve İstanbul milletvekili Dr. Zeynep Karahan Uslu’dan oluşuyordu. Son derece titiz davranan kurul tarafından her ayrıntı düşünülmüştü. Bildirilerin özenle seçildiği bilim kurulunda, İ. Ü. Türk Dili ve Edebiyatı bölümü öğretim üyelerinin yanında, İ. Ü. Felsefe bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mahmut Kaya, İ. Ü. Tarih bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen, İ. Ü. Fars Dili ve Edebiyatı bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Kanar da bulunuyordu.

İki gün süren sempozyum, geniş katılımcı kadrosu ve sunulan bildirilerin çeşitliliği açısından çok zengindi. Önümüzdeki yıllarda da klâsik Türk edebiyatı çalışmalarına emeği geçen farklı bir şahsiyetin adını alacak sempozyumların ilki, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan anısına düzenlendi. Sempozyumda, Prof. Dr. Karahan'ın saha ile ilgili çalışmalarının tanıtımı ve değerlendirilmesinin yanında, Türk edebiyatının tasnifi ve tasnif edilen alanların isimlendirilmesi; klâsik Türk edebiyatı metinlerini tespit etme, okuma, neşretme, anlama ve açıklamayla ilgili meseleler ve alanla alakalı disiplinlerarası çalışmalar üzerine bildiriler sunuldu.

Açılış ve protokol konuşmaları ile Prof. Dr. Abdülkadir Karahan özel oturumunun Ord. Prof. Dr. Cemil Bilsel Konferans Salonu’nda yapıldığı sempozyumun diğer oturumları, iki ayrı salonda aynı anda devam etti. Birinci gün her salonda iki oturum olmak üzere toplam dört oturum; ikinci gün her salonda dört oturum olmak üzere toplam sekiz oturum gerçekleştirirken çok sayıda tebliğ sunuldu. Her bildiri sonunda, soru cevap bölümünün ihmal edilmediği oturumlarda, dinleyiciler de önemli katkılarda bulundu. Sunumlar sonrası farklı fikirlerin çekinilmeden ortaya konulduğu sempozyum, hararetli bilimsel tartışmalarla anlamını buldu.

Sempozyumun birbirinden değerli tebliğci kadrosu, uzun bir liste oluşturacak kadar çoktu. Yard. Doç Dr. Mehmet Emin Ertan, Prof Dr. Şeyma Güngör, Dr. Ekrem Bektaş, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel, Doç. Dr. Ahmet Kartal, Prof. Dr. İbrahim Şahin, Yard. Doç. Dr. Sadık Armutlu, Prof. Dr. Sabahattin Küçük, Prof. Dr. Yekta Saraç, Yard. Doç. Dr. Süleyman Solmaz, Doç. Dr. Şener Demirel, Prof. Dr. Sabahattin Küçük, Prof. Dr. Yekta Saraç, Yard. Doç. Dr. Süleyman Solmaz, Doç. Dr. Şener Demirel, Doç. Dr. Abdurrahman Acar, Prof. Dr. Kemal Eraslan, Yard. Doç. Dr. Ayla Kapan Ezici, Yard. Doç. Dr. Gencay Zavotcu, Prof. Dr. Mustafa Özkan, Prof. Dr. Azmi Bilgin, Prof. Dr. Muhammet Yelten, Prof. Dr. Nurullah Çetin, Yard. Doç. Dr. Rıza Oğraş, Prof. Dr. Mustafa Özkan, Prof. Dr. Azmi Bilgin, Prof. Dr. Muhammet Yelten, Prof. Dr. Nurullah Çetin, Yard. Doç. Dr. Rıza Oğraş, Prof. Dr. Muhammet Nur Doğan, Prof. Dr. Ahmet Atilla Şentürk, Prof. Dr. İlhan Genç, Prof. Dr. Pervin Çapan, Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Doç. Dr. Turan Karataş, Yard. Doç. Dr. Gülgün Yazıcı, Prof. Dr. Ahmet Kırkkılıç, Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu, Doç. Dr. Muhittin Eliaçık, Yard. Doç. Dr. M. Esat Harmancı, Yard. Doç. Dr. Hasan Kolcu, Doç. Dr. Yaşar Aydemir, Doç. Dr. İdris Güven Kaya, Yard. Doç. Dr. Selami Turan, Doç. Dr. Yıldız Kocasavaş, Prof. Dr. Kazım Yetiş, Doç. Dr. Menderes Coşkun, Doç. Dr. Atabey Kılıç, Prof. Dr. İsmail Parlatır, Yard. Doç. Dr. Abdulhekim Koçin, Dr. Hali Çeltik, Prof. Dr. Osman Fikri Sertkaya, Prof. Dr. Cihan Okuyucu, Yard. Doç. Dr. Nuran Yılmaz, Dr. H. Gamze Demirel, Yard. Doç. Dr. İsmail Güleç, Yard. Doç. Dr. Halil İbrahim Yakar, Yard. Doç. Dr. Ali Çavuşoğlu ve Yard. Doç. Dr. Ziya Avşar, Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu’nun ilkinde bildiri sunan katılımcıları oldular.

Birinci gün, Ord. Prof. Dr. Cemil Bilsel Konferans Salonu’ndaki açılışta, protokol konuşmacıları İstanbul milletvekili Dr. Zeynep Karahan Uslu, İstanbul milletvekili Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş, İ. Ü. Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Şafak Ural, Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Necat Birinci, İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Korkut Tuna, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş ve İstanbul Valisi Muammer Güler, anlamlı konuşmaları ile desteklerini belirttiler. Prof. Dr. Karahan’ın kızı Dr. Zeynep Karahan Uslu, babasının sıra dışı zekâsı ve çalışkanlığıyla daima dik durarak büyük başarılara imza attığını kaydetti ve böyle organizasyonların Prof. Dr. Karahan’ın ve klâsik edebiyatımıza emek verenlerin tanınması için katkı sağlayacağını belirtti. Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş, Abdülkadir Karahan’la ilgili anılarını samimi bir üslupla anlatırken bütün dinleyenleri duygulandırırdı. Bilim ve kültür dünyamızda İ. Ü. Edebiyat Fakültesi’nin değerine değinen Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Necat Birinci, Prof. Dr. Karahan ve diğer hocalarımızın önemli katkılarından söz etti. İstanbul Üniversitesi Rektörü Mesut Parlak’ın da iştirak ettiği açılışta, İ. Ü. Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Şafak Ural, rektör adına konuşurken, İstanbul Valisi Muammer Güler de değerli konuşmalarıyla sempozyumun açılışına katkıda bulundular. Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Muhammet Nur Doğan, Büyükşehir Belediyesi’ne katkıları için teşekkür ederek bu desteğin kendilerine büyük moral verdiğini belirtirken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş da üç yılda bir yapılması planlanan sempozyumun her yıl yapılması için bütün desteği vereceklerini müjdeledi.

Prof. Dr. Abdülkadir Karahan özel oturumunda, Yard. Doç Dr. Mehmet Emin Ertan, Abdülkadir Karahan’ın hayatını görüntüler eşliğinde dinleyicilerle paylaştı. Sayın Ertan’ın arkasından söz alan Prof. Dr. Şeyma Güngör, hocalanın eserleri ve ilmî şahsiyeti üzerinde dururken, Dr. Ekrem Bektaş, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan Kütüphanesi ve Müzesi hakkında kıymetli bilgiler verdi.

Verilen öğle arasından sonra birinci salondaki ilk oturumun konuşmacıları, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel, Doç. Dr. Ahmet Kartal, Prof. Dr. İbrahim Şahin, Yard. Doç. Dr. Sadık Armutlu’ydu. Prof. Dr. Mustafa Özkan’ın yönettiği oturum, edebiyatımızın tasnifi ve yeniden tanımlanması üzerine güzel fikir alışverişleriyle son buldu.

Prof. Dr. Abdurrahman Güzel, “Batı etkisindeki Türk edebiyatı” tabirinin “Dünya etkisinde” olarak değiştirilmesi gerektiğini ifade ettikten sonra “Türk edebiyatının tasnifi konusunda belli başlı kıstasları belirlememiz gerekir. İşte o zaman ileriye yönelik daha gelişmiş bir yol alabiliriz. Ayrıca yapmaya çalışacağımız bu tasnifte, hiçbir zaman daha önce yapılan tasnifi asla reddetmeyeceğiz, aksine onu daha da günümüz şartlarına göre geliştirmeye çalışacağız. Bu cümleden olarak Türk edebiyatını ‘İslam öncesi ve İslâmî dönem’ içerisinde tasnif etmeyi düşünüyoruz.” dedi ve edebiyatımızdaki bir bütün olma gereğinin bu sınıflamayı doğurduğunu açıkladı.

Aynı saatlerde ikinci salonda Prof. Dr. Kemal Yavuz başkanlığında devam eden oturumun konuları, metin yorumlama yöntemleri, edebî sanatlar ve metin şerhi geleneğinde izlenen metotlardı. Prof. Dr. Sabahattin Küçük, Prof. Dr. Yekta Saraç, Yard. Doç. Dr. Süleyman Solmaz ve Doç. Dr. Şener Demirel, bildirilerini bu oturumda sundular.

Birinci salonun Prof. Dr. Osman Fikri Sertkaya yönetimindeki ikinci oturumu, Doç. Dr. Abdurrahman Acar, Prof. Dr. Kemal Eraslan, Yard. Doç. Dr. Ayla Kapan Ezici, Yard. Doç. Dr. Gencay Zavotcu’nun tebliğlerini içerirken; ikinci salonun ikinci oturumu Prof. Dr. Ahmet Atilla Şentürk idaresindeydi ve Prof. Dr. Mustafa Özkan, Prof. Dr. Azmi Bilgin, Prof. Dr. Muhammet Yelten, Prof. Dr. Nurullah Çetin, Yard. Doç. Dr. Rıza Oğraş’ın önemli bildirilerinden oluşuyordu.

Sempozyumun ikinci günü, iki ayrı salonda yapılan toplam sekiz oturum, son derece yoğun ve dolu dolu geçti. Birinci salon, Prof. Dr. Muhammet Nur Doğan, Prof. Dr. Ahmet Atilla Şentürk, Prof. Dr. İlhan Genç, Prof. Dr. Pervin Çapan’ın bildirileriyle ilk oturumu bitirirken, ikinci salonda Prof. Dr. Kâzım Yetiş, Doç. Dr. Menderes Coşkun, Doç. Dr. Atabey Kılıç, tebliğ sundular. Doç. Dr. Menderes Coşkun, Türk belagat ilminin gelişimi üzerine önemli açıklamalarda bulundu.

İkinci oturumun tebliğcileri, birinci salonda Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Doç. Dr. Turan Karataş, Yard. Doç. Dr. Gülgün Yazıcı; ikinci salonda Prof. Dr. İsmail Parlatır, Yard. Doç. Dr. Abdulhekim Koçin, Dr. Hali Çeltik’ti. Prof. Dr. Cihan Okuyucu ve Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu’nun başkanlığındaki oturumlarda, klâsik Türk şiirinde gerçek-mecaz ilişkisi, Baki ve Fuzuli divanı incelemeleri, eski edebiyat metinleri neşrinde sözlük ve dizin ihtiyacımız ile klâsik şiirimizdeki Hıristiyan kültür izleri incelendi.

Klâsik şiirimizde aşk söylemi, sevgili kimliği, klâsik edebiyatımızdaki âşık tipinin kalenderî görünümü, Dîvan şiirinde Türk ve Türklük konularının bildirilere konu edildiği birinci salondaki üçüncü oturumun konuşmacıları, Prof. Dr. Ahmet Kırkkılıç, Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu, Doç. Dr. Muhittin Eliaçık, Yard. Doç. Dr. M. Esat Harmancı, Yard. Doç. Dr. Hasan Kolcu’dan oluşuyordu. Aynı anda ikinci salonda, Prof. Dr. Osman Fikri Sertkaya, Fuzuli’nin bir beyti üzerine tespitlerini aktarırken, Prof. Dr. Cihan Okuyucu, elyazmalarının fiziki özelliklerinden hareketle yaş tespiti üzerine konuştu. Yazmaların, cilt ve özellikleri, vikaye yaprakları, hat, tezhip, minyatür, ebru, kâğıt ve filigram türlerinden güzel örnekler sunan Prof. Dr. Okuyucu, sunumunu görüntülerle zenginleştirmişti. Yard. Doç. Dr. Nuran Yılmaz, Dr. Gamze Demirel, Yard. Doç. Dr. İsmail Güleç de değerli bildirileriyle profesör hocalarının takdirlerini topladılar. Nuran Yılmaz, Fuzuli’nin Türkçe Divanı’ndaki “başına çizginmek” tabiri için güzel beyit örnekleri verirken, Gamze Demirel, divan şairlerindeki narsist eğilimlere dair bildirisinde disiplinlerarası tespitler ortaya koydu. İsmail Güleç ise Bursalı Mehmet Tahir’in şair ve şiir değerlendirmesi üzerine incelemelerini dinleyicilere aktardı.

Son oturumlar, birinci salonda Prof. Dr. İbrahim Şahin’in oturum başkanlığında, Doç. Dr. Yaşar Aydemir, Doç. Dr. İdris Güven Kaya, Yard. Doç. Dr. Selami Turan, Doç. Dr. Yıldız Kocasavaş’ın ve ikinci salonda Prof. Dr. Ahmet Kırkkılıç yönetiminde Yard. Doç. Dr. Halil İbrahim Yakar, Yard. Doç. Dr. Ali Çavuşoğlu, Yard. Doç. Dr. Ziya Avşar’ın bildirileriyle tamamlandı.

Klâsik edebiyatımızın değerinin yeniden anlaşılmaya başladığı bu günlerde, I. Uluslararası Klâsik Türk Edebiyatı Sempozyumu, üretilen bilgilerin ortaya konularak paylaşımı ve fikir alışverişlerine imkân sunulması için olduğu kadar, bu edebiyatın öneminin kitlelere duyurulması için de son derece önemliydi. Düzenledikleri bu önemli etkinlik için, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne teşekkür ediyor, bildiri kitabının en kısa zamanda yayınlanmasını dört gözle beklediğimizi belirtiyoruz. İkinci, üçüncü, dördüncü klâsik Türk edebiyatı sempozyumlarının ara verilmeksizin sürdürülmesi dileğiyle…

sanatalemi