Akıllı Bebekler Akademisi

[mavikiz]

Bir “Bebekler Akademisi” ile karşı karşıyayız... Ve yazarlar, okuma yazma bilen tüm anne ve babalara bu akademide öğretim görevlisi olmayı teklif ediyor.

Bu iş için de uzun yıllar eğitim almak filan gerekmiyor. Henüz doğmamış bebeğinizin ve doğduktan sonra da okul öncesi döneme kadar olan süreçte, yavrunuzun yaşamını bir ömür boyu etkileyecek çok önemli bir “gönüllü öğretmenlik” teklifi bu...

Önce, kimdir bu, “bütün dünya bir yana, çocuğum bir yana” diyen anne ve babalar için son derece ayrıntılı ve kılavuz bir kitap yazan, eğitimbilimci iki insan, ona bakalım:

Her ikisi de Gaziantep Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde akademik yaşamlarını sürdürüyorlar. “İlke merkezli ve onurlu bir yaşam, insan için en yüce değerdir” görüşünü temel hayat felsefesi olarak benimsemişler. İnsanın eşsiz potansiyelini küçümseyen, onurunu ve değerlerini aşağılayan “kara pedagoji ve kara yönetim” anlayışlarına karşı mücadeleyi meslek yaşamlarının onuru ve temel amacı olarak benimsemişler. Eğitsel sinirbilim, beyin uyumlu yönetim ve öğrenme konuları öncelikli araştırma alanları arasında...

“Doğumdan 6 yaşına kadarki dönem, insan yaşamında bir daha yakalanmayacak bir gelişim fırsatı sunar. Her insan doğuştan getirdiği fiziksel özellikleri ve potansiyel yetenekleri ile eşsiz bir sanat eseridir. Potansiyelini gerçekleştirme olanağı sunmadığımız her insan bir parça eksik sayılabilir. Çünkü ona kendi olma-kendini bulma imkanı verilmemiştir. Ana babalar ve alanın uzmanı eğitimciler, bu gerçeği bilmelerine rağmen uygulamada izleyecekleri iyi bir rehberin yokluğunu hissederler. Akıllı Bebekler Akademisi, doğıum öncesi ile 3 yaş arasındaki dönem öncelikli olmak kaydıyla, okul öncesine yönelik bir beyin ve çoklu zeka geliştirme programı sunuyor. İnsan beyninin öğrenme ve gelişme yasalarıyla duygu dünyasını merkeze alıyor ve oyun ağırlıklı, bütüncül bir yaklaşım benimsiyor. Hamilelik döneminde anne adayına ve doğum sonrası bebeğine özel yoga programları, Akıllı Bebekler İçin Müzik CD’si, sözü edilen bütüncül anlaşıyın bir parçası olarak sunulmakta.”

Böylelikle arka kapağını okuduğumuz kitabımızın, henüz ilk on sayfasına bir göz attığımızda, nasıl ayrıntılı ve özenli bir çalışmayı elimizde tuttuğumuzu hissedebiliyoruz.

Yazarlar, bu kitabın ana söylemi şudur diyorlar:

“Taze beyinleri doğum öncesinden başlayarak karşılıksız sevgi ve şefkatle besleyiniz. Gizli güçlerinin en üst sınırına erişmelerini sağlayacak uyarıları verebilen öğrenme ve gelişme ortamları hazırlayınız. Daha sonra gelişmiş ve mutlu beyinlerin dünyayı sevgi, hoşgörü, insanlık ve başarı dolu bir gezegene dönüştürmelerini bekleyebilirsiniz; çünkü insan Kabil’dir!..”

‘Kitabın amacı ve okur kitlesine sunuş’ bölümünde de dikkat çekici cümleler var:

“Bu girişim aynı zamanda, çocuklarımızın örgün eğitim sürecinde karşılaşacağı aşındırma ve kalabalığın içinde eritilme risklerine karşı dayanıklı ve olabildiğinde ‘kendi’ kalmalarını sağlamaya çalışan bir ‘koruyucu eğitim programı’ olarak da algınabilir.

“Kitabın dikkate değer amaçlarından bir diğeri ise, ana babaların ve alanda profesyonel hizmet sunanların insan beynini, gelişim evrelerini ve beynin öğrenme yasalarını daha bir yakından tanımalarını sağlamaktır. Özellikle 0-3 yaş döneminin beyin-zeka gelişiminde ne kadar kritik bir zaman dilimi olduğuna ve mutlaka çok iyi değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekilmektedir.”

Yedi ana bölüm ve çok sayıda alt bölümden oluşan yapıtta, başlıca şu konulara yer veriliyor:

İnsan kaynağının kaynağı olarak anneler ve bebekler, bebeklerde beyin gelişimi ve kritik öğrenme dönemleri, 0-3 yaş arası dönemin beyin gelişimi açısından önemi, insanın beyin gelişimine ilişkin yeni görüşler, çoklu zeka uygulamaları ve öğrenme biçimleri, insan beyni nasıl çalışır, beyindeki mikro makineler, beyin gücünü yetenekleri ve davranışları belirleyen temel unsurlar, doğum öncesinden bebeğin beyin gelişimi nasıl etkilenir, doğum öncesi sonrası bebek nasıl müzikler dinlemeli, hamilelikte yoga uygulamaları ve yararları, bebeğinize yoga uygulamaları, doğum sonrasında oyunlar...

İşte tam burada bu oyun olayına biraz girelim. Oyun deyince; anne babalar bebekleriyle nasıl oynar? Şöyle biliriz: Ufaklığı alırız elimize hoppala hoppala, bir oraya bir buraya salla dur... Bir de onun hayatta anlayamayacağı şekilde (ama sanki anlıyormuş gibi) tuhaf bir Türkçeyle gevezelik eder dururuz. Biraz daha sonra kızlar evcilik oynar, minik kaplarda yalandan yemek filan pişirirler, göbek atarlar, oğlanlar elde tabanca, kendilerini kovboy sanıp sağa sola ateş ederler! Daha da büyüyünce küreselleşen teknolojik dünyanın kaçınılmaz bir sonucu olarak bilgisayar oyunları başlar. Anne babalar da “oh ne âlâ büyüttük işte...” derler dururlar. Tabii ki yazarlarımız aynı fikirde değil! Daha yavrunuz, dünyaya geleli sayılı günler olmuşken, onunla nasıl oyunlar oynayabileceğinizden bahsediyorlar. Mesela, “aramıza hoşgeldin” oyunu var. Bebeğinizi kollarınızın arasına alıp, “Seni seviyorum, sen çok güzel bir bebeksin” gibi sözlerle ilk oyunumuza başlıyoruz. Şu satırların yazıldığı sırada 70 günlük tatlı bir kız torun sahibi olan editörünüz, burada kişisel müdahalede bulunmadan edemiyor! Yazarlarımız kesinlikle çok haklı! Bu minik insan evladı, minicik bir dili olduğu halde henüz sizin dilinizi konuşamıyor olabilir, ve size öyle aval aval baktığını zannedebilirsiniz. Bu durumda fena halde yanılırsınız! Zira, o dünyada birkaç günlük değil en azından 10 aylıktır bir kere, anne karnını da sayarsanız. Henüz, hiçbir insan evladının aklının eremediği, çok esrarengiz ve mucizevi bir 9 aylık yaşam sürmüştür de öyle gelmiştir kollarınızın arasına... O halde, karşınızda yetişkin bir insan varmışçasına, diyaloga başlamak gerekmektedir.

Sonra bir de “yüzme oyunu” var ki ilk haftalardaki banyolar sırasında bebeğinizin reflekslerini gözlemlemeniz açısından çok mühim. “Işık refleksi oyunu” ise, dünyaya nasıl bir gözle baktığını izlemeniz (yani bunlar sağlıklı bakışlar mıdır) bakımından önem taşıyor. Yazarlarımızın önerdiği oyunlar bitmek bilmiyor! Boyun-kol-bacak oyunları, sesle irkilme oyunu, ilk düşme oyunu, ayak altı gıdıklama, ilk arama oyunu, ayakla yakalama oyunu, paraşüt-denge oyunu, bisiklet oyunu, dil çıkarma oyunu, evrensel duygular oyunu, seslerle aritmetik (müzik) oyunu, bu kim oyunu, rüzgâr oyunu, kalbimin sesini dinle oyunu, uçandaireler oyunu...

Eğitimbilimci yazarlarımız, yoga olayını da çok önemsiyorlar. Kitapta çok ayrıntılı onlarca çizim var, minicik bebeğinize nasıl ve niçin yoga yaptıracağınıza dair... Yoganın bebeğin gelişimine nasıl katkı yaptığını hayli tatmin edici şekilde öğreniyoruz böylelikle.

Bütün bunlar olup biterken, bu oyunlarla canınızın içi, biricik yavrunuza yoğun bir sevgi veriyorsunuz, bir yandan da çocuk hekimi olmanıza gerek kalmadan, bebeğinizin sağlıklı gelişimini izliyorsunuz. Kısacası hem siz eğleniyorsunuz, hem bir ihtimal o da eğleniyor, birlikte büyüyorsunuz işte!.. Zaten oyun dediğin nedir ki, bir eğlencedir nihayetinde. Ayrıntılarıyla okudukça göreceksiniz ki, bu oyunlarla aslında bir nevi “aile hekimliği” yapıyorsunuz.

Bu arada, kitabımız, bu oyunlar bahanesiyle son derece başarılı ve öğretici bölümlere ayrılmış. Örneğin, 0-3 ay arası dönemde bebeklerin neler yapabileceği önbilgi olarak anlatılırken, hemen akabinde bu dönemin oyunlarına geçiliyor. Sonra 3-6 ay, daha sonra 6-9 ay süreçleri ve dönemin oyunları... Böyle böyle bebeğiniz, bebeklikten çıkıp birinci doğumgününe geldiğinde bir hayli oyun öğrenmiş oluyor. Ve 12. aydan sonra da artık koşma, tarzan gibi tırmanma, ilk müzisyenlik denemeleri falan başlıyor (elbette ki, oyunların yüzlerce çizimle de kitapta nasıl desteklendiğini uzun uzun anlatmaya gerek yok!)

Yazarların “çoklu zeka erken uyarım programı” adını verdikleri bölümün başındaki ifadeler, torun sahibi editörünüzü de doğruluyor:

1- Bebeğinizle konuşurken gülümseyerek onun gözlerinin içine bakın. “Bebek bundan ne anlar” demeyin.

2- Onunla iletişim kurarken daima ismiyle hitap edin.

3- Ses tonunuzu, sevgi dolu ve samimi olduğunuzu gösterecek şekilde ayarlayın. Yapmacık olmayan. Azarlamayan veya öfkeyle yaklaşmayın.

4- Size ne kadar anlamsız ve basit gelirse gelsin, hareketlerine ve çıkardığı seslere karşılık vermeye çalışın.

5- Stres veya can sıkıntısı hissettiğinizde, duygularınızı ele veercek şekilde rol yapmayan. Bebekler bazı yönleriyle ne kadar yetersiz görünürse görünsünler, sizin onlara ne kadar içten davrandığınızı kolaylıkla algılarlar.

6- Bebeğinizin keyfi yerinde değilse, herhangi bir rahatsızlığı varsa, ağlama, reddetme gibi tepkiler veriyorsa hemen sorunun nedenini anlamaya çalışın. Şikayetlerini dikkate alın ve şefkatle yaklaşın.

7- Ağladığında kesinlikle kayıtsız kalmayın. Ters ve olumsuz tepkiler vererek onu ihmal etmeyin. Elinizdeki işi bırakın ve hemen onunla ilgilenin.

8- Nelerden hoşlandığını, nelerin onu sakinleştirdiğini iyi gözlemleyin ve ona göre davranın...

Bir bölüm daha var ki, bu da çok önemli! Artık tek dil bilmek, bilindiği üzere hayatta fazla bir işe yaramıyor. Dünyanın önde gelen bilim insanlarının hemen hemen tümü aynı fikirde ki, ikinci bir dili anadil gibi öğrenmek ancak 6 yaşına kadar mümkün. Zira, beynin ilgili bölümü bu noktada kapanıyor. Yazarlarımız bu bakımdan daha yavrunuz minicikken ona ikinci bir dili nasıl öğreteceğinize dair, yine çok sayıda çizim ve şemalarla yöntemler gösteriyorlar.

Kitabımızın bir de CD armağanı var, “Akıllı Bebekler İçin Müzik” adını taşıyan. Üç müzisyen, Mustafa Büyükipekçi, Bora Yaşar ve Olcay Şeşen ney, gitar ve sazla katkı sağlıyorlar kitaba. Böylelikle, bebeğin anne karnından başlayıp, hem annenin hem de bebeğin müzikle, farklı seslerle tanışması hedefleniyor.

Daha ne diyelim! A’dan Z’ye her şeyin ele alındığı, bol sevgi ve bol bilgi dolu bir kitap işte. İnsanın, bebek olası geliyor bu kitap yüzünden...

AKILLI BEBEKLER AKADEMİSİ

Dr. M. Semih Summak, Dr. A. Elçin Gören Summak

Sistem Yayıncılık (Kişisel Gelişim Dizisi)

Haziran 2006, 4. basım, 348 sayfa, büyük boy

ISBN: 375-322-366-8