Donanım Dersi Verebilecek Varmı?

[oguzhan3598]

merhaba sevgili TNCTR üyeleri... hepinizi saygıyla selam ederim

donanımla ilgili ders almak istiyorum bu işte ciddiyim donanımla ilgili ders derken yani donanm ile ilgili herşeyi öğrenmek istiyorum...
bana teamspeak yada skype gibi yada başka bi programdan ders verebilcek varmı (ücretsiz allah rızası için )
mesajlarınızı faceden atarsanız sevinirim....

http://www.facebook.com/oguzhanmemis35



edit: sayın moderatör eğer bilmeden forum kurallarını askıya almışsam özür dilerim

[TeYyArEe]

Donanımla ilgili öğrenilmesi gereken bir sürü şey var bunları kısa zamanda öğrenmek mümkün değil. Detaylı şekilde anlatımları değişik forum sitelerinden bulabilirsin. Ha ince detayları oralarda verirler mi, tabikide hayır Bu işi öğrenmek için biraz araştırma yapman gerekli terimleri ve bu terimlerin ne anlama geldiği hakkında bilgi edinmen lazım.

Haydi kolay gele !

[tnc_tr]

Şiddetle tavsiye edilir :
[CODE]
http://www.cizgi-tagem.org/e-kampus/#tab=3
[/CODE]

[Mertcan0725]

Bu şekilde ders almak yerine burada soru cevap şeklinde ilerlemek daha iyi olur gibime geliyor.Mesela işlemciler diye başlanır.Herkes bildiklerini söyler böylece farklı farklı bilgiler edinebilirsiniz.Ve bunlardan önce öğrenmek istediğiniz şeyleri uzun uzadıya araştırın,farklı kaynaklar edinin.

[hbbayrak]

sana çok basit ve temel bi ders veriyim donanımın içinden gözün kapılı çıkarsın
senelerden 1998 ben pc donanımının d sinden anlamam bi mmx 200 işlemcili pc vardı ramı ters takmışım yandı
5 tl verdim yeni ram aldım o oldu söke taka hangi donanımın neye yaradığını nerye takıldığını ne iş gördüğünü kendiliğimden çözdüm.
bir müsübet bin nasihatten iyidir mantığı anlıcan
pc de donanım en kolay iş özel bi ders almayı gerektirmicek kadar kolay az kafa yorar sadece hepsi hepsi budur.

[STAN]

bende öyle söke taka söke taka ve sana donanım hakkında e-book okumanı tavsiye ederim,armut piş ağzıma düş değil.

[oguzhan3598]

arkadaşlar öncelikle hepinize çok teşekkür ediyorum bugünden itibaren bu işe çok önem vericem...

[yineben]

[center][b][size="3"]Bilgisayar Nedir? [/size]

Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten , donanım (Hardware) ve yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makine dır.

[color="blue"]Bilgisayar donanımı (hardware): [/color]
Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı,…
[color="blue"]Bilgisayar yazılımı (Software):[/color]
Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (set p, install). Örneğin: Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C ...), ses (sound) programı gibi.

[size="3"]Donanım Yapısı [/size]

[color="blue"]CPU (Central Processing Unit): [/color]

Bilgisayarın beyni de denilebilir. Yönetim ve kontrolü burada yapılır.İki bölümden oluşur;

[color="blue"]Aritmetik ve Mantık Birimi (Arithmetic & Logic Unit -ALU[/color]) :
Dört işlem, verilerin karşılaştırılması, karşılaştırmanın sonucuna göre yeni işlemlerin seçilmesi ve kararların verilmesi bu birimin görevidir.
[color="blue"]Kontrol Ünitesi ( Control Unit -CU) : [/color]
Işlem akışını düzenler, komutları yorumlar ve bu komutların yerine getirilmesini sağlar.

[color="blue"]RAM(Random Access Memory): [/color]
Programların ve verilerin kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir. CPU'da işlemler yapılırken ana bellekte saklanan veriler kullanılır ve işlenen veriler (bilgi) RAM bellekte tutulur. Elektrik kesildiğinde bellekteki veriler kaybolur. Birimi megabayt (MB)'dır. PC'lerde 8, 16, 32, 64 MB bellekler kullanılmaktadır.

[color="blue"]ROM( Read Only Memory):[/color]
Üzerinde yalnız okuma yapılır. Üretici firma tarafından ilk imalatı esnasında yerleştirilir. Yazma yapılamaz.

[color="blue"]Bilgisayarda Bellek Birimleri[/color]

Bilgisayarda en küçük birim BIT tir.
1 BYTE = 8 Bit
1 Bit 0 ya da 1'den (kapalı devre=0, açık devre=1) oluşur.
1 BYTE 1 karakterdir.
1024 BYTE = 1 KiloByte'dır. (KiloByte = KB)
1024 KB = 1 MegaByte'dır. (MegaByte = MB)
1024 MB = 1 GigaByte (GigaByte = GB)
1024 GB = 1 TeraByte (TeraByte = TB)

[size="3"]CPU, Hardisk, RAM, Mainboard, ROM[/size]

[color="blue"]CPU:Central Processing Unit ( Merkezi İşlem Birimi). [/color]
Ana İşlem Ünitesi, Merkezi İşlemci ya da kısaca işlemci.

Bilgisayarın program komutlarını bellekten aldıktan sonra kodlarını çözen ve karşılığı olan işlemleri yerine getiren merkez birimi. CPU genellikle bilgisayarın beyni olarak tanımlanır. Çünkü tüm işlemler CPU tarafından yapılır. Bu nedenle bir bilgisayarın işlem yeteneği ve hızı işlemcisinin yeteneği ve hızıyla doğrudan ilgilidir.

[color="blue"]HARDDISK: Sabit disk[/color]
Bilgisayarlarda bilgi depolama ünitesi. Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanılan manyetik disklerdir. Genellikle taşınabilir olma özelliği yoktur. Zaten bu yüzden de sabit disk adını almışlardır. Bilgisayar kasasının içinde kendileri için ayrılmış yuvalara yerleştirilirler. Sabit diskler özellikle disketlerle karşılaştırıldığında çok büyük miktarda bilgi depolama özelliğine sahiptirler.

[color="blue"]DISK DRIVE: Disk sürücü. [/color]
Diske veri yazan ya da okuyan birim. Disk sürücüler okuyup yazdıkları disk tipine göre çeşitli isimler alır: Disketlere okuyup yazan disket sürücüler, optik disklere okuyup yazan optik sürücüler gibi...genelde, disk sürücü dendiğinde sabit disk sürücü kastedilir. Disk sürücüler bilgisayarın içine yerleştirilebileceği gibi, bir dış ünite olarak da bağlanabilir.

[color="blue"]MAINBOARD: Ana kart[/color].
Bilgisayarlardaki temel devre ve bileşenleri üzerinde bulunduran kart. Ana kart, CPU, BIOS, bellek, depolama aygıtı arabirimleri, seri ve paralel portlar, genişleme yuvaları ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur. Bir PC’ yi daha iyi bir modele çevirmek için ana kartı değiştirmek gerekir. Ana kartla birlikte sadece CPU değil, ROM ve ana bellek de daha iyi modele geçirilmiş olur. Ancak bu işlem sırasında genişleme kartlarının yeni ana kartla uyumlu olmasına dikkat edilmelidir.

[color="blue"]RAM: Random Access Memory. Rasgele Erişimli Bellek.[/color]
Herhangi bir noktasına doğrudan erişilebilen bellek tipi. Bir bilgisayarın ne kadar RAM’a sahip olması gerektiği, kullandığı işletim sistemi ve çalıştıracağı programların ihtiyaçlarına bağlıdır. Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır.

[color="blue"]ROM: Read Only Memory. Salt Okunur Bellek.[/color]
İçerdiği verilerin üzerine sadece bir kere yazıldığı ve bir daha değiştirilemediği bellek tipi. ROM’ lar bilgisayarlarda hiç değişmeyecek ancak sürekli kullanılan bazı programları saklamak için kullanılır. Bilgisayarın yüklenmesini sağlayan ana program gibi... Bir ROM yongası üreticisinden çıktığında içeriği belirlenmiştir. ROM’ ların RAM’ lerden en önemli farkı, elektrik akımı kesildiğinde RAM’ lerin sakladıkları bilgileri kaybetmelerine rağmen, ROM’ ların etkilenmemeleridir.

[color="blue"]Klavye(Keyboard)[/color]

Tuşlardan oluşur. Q’ ya göre ayarlanmıştır. F’ ye çevrilebilir. Her bir harf için bir Ascıı kod , bu kodların birleştiği bir Ascii tablo vardır. Biz herhangi bir tuşa bastığımız zaman ascii tablodan harf yada işareti tanır ve basar. 102 tuş bulunur. XT ve AT olmak üzere iki çeşittir. Klavye bir giriş ünitesidir.Klavyede bulunan tuşların görevleri şunlardır;

[color="blue"]Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz;[/color]

1. Fonksiyon tuşları

2. Daktilo tuşları

3. Nümerik tuşlar

4. Özel tuşlar

[color="blue"]FONKSİYON TUŞLARI :[/color]
Bu tuşlar her programlama dilinde ve işletim sisteminde farklı görevler almıştır. F1 den F12 ye kadardır.

[color="blue"]DAKTİLO TUŞLARI : [/color]
Bu bölümde A ile Z arası harfler 0 ile 9 arası rakamlar !,^,” , ? vb. gibi işaret tuşları ile bazı özel tuşlar bulunur.

[color="blue"]NUMERİK TUŞLAR:[/color]
Bu bölümde 0 ile 9 arası rakamların yanında bazı özel fonksiyonlar bulunur. "NUM LOCK" bir kez basıldığında ışık söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalışır.

[color="blue"]ÖZEL TUŞLAR:[/color]
Backspace (İşaretli tuş): İmlecin bulunduğu yerden sola doğru tek tek tamamını siler.

[color="blue"]Delete (Del): [/color]
İmlecin bulunduğu yerden sağa doğru tek tek siler.

[color="blue"]Print Screen :[/color]
Yazılan yazıyı yazıcıya yollar.

[color="blue"]Caps Lock:(Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)[/color]
Büyük harf ya da küçük harf tuşu.

[color="blue"]Num Lock:(Bu tuş açıksa klavyenin sağ üst köşesinde ışık yanar.)[/color]
Bu tuş açıkken klavyenin sağ tarafında bulunan rakamları kullanabiliriz.

[color="blue"]Scroll Lock[/color]:
Bu tuşa basıldığında imleç kilitlenir ve ekran kayar.

[color="blue"]Pause :[/color]
Bu tuşa basıldığında ekran durur.

[color="blue"]Insert :[/color]
Araya yazı yazacağı zaman kullanılan bir tuştur.

[color="blue"]Control+Alt+Del:[/color]
Aynı anda basıldığında bilgisayarın açma –kapama düğmesine basmadan hafızayı tamamen silmemizi ve bilgisayarı yeniden başlatmamızı sağlar.Ayrıca tuş kilitlenmesini de açar.

[color="blue"]Ctrl+C: [/color]
İşletim sistemi komutlarını çalışma anında durdurur.

[color="blue"]Ctrl+Break: [/color]
Programlarda çalışmayı durdurur.

Bilgisayarınızda çalışırken herhangi bir şekilde yazdığımız harf tuşu işlemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arası rakamdır) yazılırsa o ekrana ait karakter ekrana gelir.Örnek ATL tuşu+115=M harfidir. Bilgisayar açıldığında yanıp sönen göstergeye [u]“İMLEÇ ”[/u] denir. İmleç her tuşa basıldığında sağa doğru kayar.

[color="blue"]Home : [/color]
İmleci satırın başına getirir.

[color="blue"]End : [/color]
İmleci satırın sonuna götürür.

[color="blue"]Page up: [/color]
İmleci bir ekran yukarı çıkarır.

[color="blue"]Page Down: [/color]
İmleci bir ekran aşağıya indirir.

[color="blue"]Tab Tuşu: [/color]
Bu tuşa basıldığında imleci 8 karakter birden sağa hareket ettirir. Shift tuşu ile kullanıldığında 8 karakter sola getirir.

[color="blue"]AltGr : (Klavye üzerinde bazı tuşlar ikiz,bazı tuşlar üçüz görevlidir.) [/color]
İkiz görevliler Shift tuşu ile basılırsa ikinci karakteri yazar.

Örnek: Shift+2 tuş bileşimi = ’ işarettir.)

Bazı tuşlarda 3 adet simge vardır.bunlardan sağ alttaki simgeyi yazmak için Altgr tuşu ile birlikte ilgili tuş basılarak yazılır.

Örnek:yıldızı yazmak için Altgr+Tuş basılır.

[color="blue"]Yazıcı ve Disket Çeşitleri [/color]

[color="blue"]YAZICI ÇEŞİTLERİ :[/color]

[color="blue"]a) Letter Quality Printer(LQP): [/color]
Yazıcı karakteri daktilo harflerine benzer ve hızı yavaştır.

[color="blue"] Dot Matriks Printer (DMP): [/color]
Yazıcı kafada bulunan ve PIN denilen iğneler yardımı ile yazım yapılır.9 ile 24 arası PİN vardır.

[color="blue"]c)Laser Printer: [/color]
Sayfa yazıcı.Çok hızlı ve netlik açısından yüksek yazıcılardır.

[color="blue"]DİSKET VE ÇEŞİTLERİ[/color]

[color="blue"]Disket:[/color]
Yapılan işlemlerin sonuç olarak saklandığı ve tekrar bilgisayara gönderildiği giriş ve çıkış birimidir.Taşınabilirler.Kullanmak için önce formatlamak gerekir.Disketlerin içi dairesel bir yapıda olup track denilen izler ve sektör denilen alanlardan oluşur.Disketler boyutlarına göre ikiye ayrılır:

1-5.25lik

2-3.5 luk.

[color="blue"]Yoğunluklarına göre de 2ye ayrılır:[/color]

1-High Density(HD)Yüksek yoğunluk

2-Double Density(DD)Çift Yoğunluk

Disket üzerinde bulunan koruma(Write Protect) kapatıldığında disketteki bilgiler yalnızca okunabilir.Yazma ve silme işlemleri yapılamaz.Ancak koruma açıldığında yapılabilir.

[size="3"]Diğer Çevre Birimleri [/size]

[color="blue"]MONITOR: Ekran.[/color]
Bilgisayarlarla kullanıcılar arasındaki görsel bağlantıyı sağlayan birim. Ekranlar büyüklüklerine, gösterdikleri renk sayısına ve destekledikleri çözünürlük oranlarına göre sınıflanır.

[color="blue"]SOUND CARD: Ses kartı[/color].
Bilgisayarın sesi işlemesini sağlayan genişleme kartı. Bir ses kartı olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çıkarabilir. Oysa pek çok yazılım ve CD-ROM’ lar çok daha yüksek kalitede bir ses çıkışına ihtiyaç duyar. Ses kartları, karta bağlanan hoparlörler aracılığıyla dijital ses elde edilmesini sağlar.

[color="blue"]MOUSE: Fare.[/color]
İmlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araç. Bir kablo ile bilgisayara bağlanan küçük bir araç olan fare, düz bir yüzeye sürterek kullanılır. Bu yüzeyde yapılan hareketler, benzer şekilde imlecin (cursor) de ekranda serbestçe hareket etmesini sağlar. Böylece imleç istenen nesne üzerine getirilebilir.

[color="blue"]SCANNER: Tarayıcı.[/color]
Kağıda basılı yazı ve resimleri okuyup bilgisayarların anlayacağı biçime çeviren araç.

[color="blue"]PRINTER: Yazıcı.[/color]
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan araç.

[color="blue"]MODEM: Kısaltma, Modulator-Demodulator.[/color]
Telefon hatlarından veri aktarmakta kullanılan araçlar. Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklarlar, ancak telefon hatları üzerinden gönderilen veriler analog yapıda olmalıdır. Bu yüzden modemler bilgisayarların dijital yapıda sakladıkları verileri analog yapıya çevirerek gönderme işini üstlenir. Bu işlemin tersi de yine modemler tarafından gerçekleştirilir. Telefon hatlarından analog yapıda gelen sinyalleri bilgisayarların anlayacağı dijital yapıya çevirirler. [/b][/center]

[size="3"]Bilgisayarın Çalıştırılması [/size]

Bilgisayarı açmak için elektrik bağlantısı kontrol edilir.

Bilgisayar C:/> (Hard Disk) çalışıyorsa A: sürücüsünde disket olmamalıdır.A: sürücüsünden çalışıyorsa sürücüye sistem disketi takılır.

Kasayı AÇ. (Power düğmesine bas)

Ekranı AÇ.

İşletim sistemi DOS ise ekrana C:/> işareti gelir.

İşletim sistemi WINDOWS ise ekrana masa üstü gelir.

Bilgisayarı kapatmak için çalıştığımız programdan çıkarız ve bilgisayarın çalışmadığından yani işlem yapmadığından emin oluruz.Eğer WINDOWS 9X işletim sistemi ile çalışıyorsa “ŞİMDİ BİLGİSAYARINIZI KAPATABİLİRSİNİZ” yazısı ekrana geldikten sonra açma-kapama düğmesi ile bilgisayar kapatılır.

[color="blue"]SÜRÜCÜYE DİSKET TAKMA VE ÇIKARTMA: [/color]
Demir metal kısmı ve etiketli bölümü üste gelecek şekilde ve ok yönünde bilgisayara takılır.Sürücüden gelen tık sesi: disket yuvasına yerleşir.Disket çıkartma düğmesine bastığımızda disket dışarı çıkar.Işık yanarken disket çıkarılmaz.Çünkü ışık yanıyorsa disketten bilgi okunuyor yada bilgi yazılıyor demektir.

[color="blue"]CD-ROM SÜRÜCÜLERİNE CD TAKMA VE ÇIKARTMA:[/color]
CD sürücü üzerinde bulunan açma-kapama düğmesi ile CDler yazılı kısmı üstte,parlak kısmı altta olacak şekilde yuvaya yerleştirilir.

[color="blue"]SCANNER: Tarayıcı.[/color]
Kağıda basılı yazı ve resimleri okuyup bilgisayarların anlayacağı biçime çeviren araç.

[color="blue"]PRINTER: Yazıcı.[/color]
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kağıda basmak için kullanılan araç.

[size="3"]Yazıcı Kullanımı ve İşletim Sistemi[/size]

[color="blue"]Yazıcı kullanımı:[/color]
Yazıcı üzerinde bulunan tuşların görevi:

[color="blue"]Online (Yazmaya hazır) :[/color]
Bu tuş göstergesine ait ışık yanarsa PC kağıda döküm yapar.

[color="blue"]Offline (Kapalı):[/color]
Yazıcı çalışmaz.

[color="blue"]Paper feed (Kağıt koy):[/color]
Yazıcıya kağıt yüklemesini sağlar.

[color="blue"]Line feed (Satır atlat) :[/color]
Bir satır atlayarak yazar.

[size="3"]İşletim Sistemi[/size]

Bilgisayarların çalışabilmesi için gereken temel yazılım. Bilgisayarlar çeşitli donanım ürünlerinin belli bir tasarıma göre bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Ancak kendilerinden beklenen işleri gerçekleştirmeleri için bu sadece donanımdan oluşan altyapı yeterli değildir. Bir kelime işlem yazılımı ile belge oluşturabilmek için önce bilgisayarın açılması, donanım ürünlerinin birbirlerini tanıması ve birlikte çalışacakları şartların sağlanması gerekecektir. Kullanıcı klavyede bir tuşa bastığında, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazılanların saklanmak istendiğinde belgenin disk üzerine yazılması, belgeye bir dosya adı verilebilmesi yapılabilecek işler arasındadır. Kullanılan yazılım ne tür olursa olsun bazı temel işlemler hep aynıdır; dosyaların diske yazılması, diskten alınıp ekrana görüntülenmesi, bir dosyanın basılmak üzere yazıcıya gönderilmesi... Bu durumda tüm yazılımların üzerinde çalışacağı zemini oluşturmak ve temel işlemleri gerçekleştirmek üzere kullanılan yazılım ile karşılaşılır. Bu, işletim sistemidir.

İşletim sistemi bilgisayarın her türlü altyapı çalışmalarını düzenler, çeşitli aygıtların birbirleriyle anlaşmasını sağlar. Bu sayede çeşitli uygulama yazılımları, güven içinde çalışıp kullanıcıya hizmet edebilirler. Bu yüzden bir bilgisayarın donanım özellikleri kadar işletim sistemi de önemlidir. Çünkü sistemin genel performansı gibi işlev yelpazesi de kullanılan işletim sistemine göre değişir. İşletim sistemleri bilgisayarda olup biten her şeyi denetleyen yazılımlardır. Bu yüzden sistem ne kadar karmaşıksa, işletim sistemi de o oranda gelişmiş olmak zorundadır.

[color="blue"]Genel amaçlı bir işletim sisteminin üstlenmesi gereken işler şöyle sıralanabilir:[/color]

Çevre birimleri ile programlar arasındaki iletişimi sağlamak.

Bir kelime işlem yazılımı yazıcıya ya da CD-ROM sürücüye ulaşarak kullanılmasında olduğu gibi...

Sistemin belleğini yönetmek, disk tamponu (disk cache) gibi ek olanaklar sağlayarak belleğin etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak.

Örneğin, sanal bellek oluşturarak ana bellekten daha büyük bir alanın kullanılması.

Saklama aygıtlarındaki dosyalara belli bir düzen erişilmesi için bir dosya yönetim sistemi oluşturmak.
Özellikle çok kullanıcılı sistemlerde kaynaklara güvenli erişim sağlamak.
Programlar arası veri iletişimi sağlamak.
Kullanıcının çeşitli komutlar vermesi ve programlar çalıştırmasını sağlamak

[size="3"]Network ve Yazılım[/size]

[color="blue"]BİLGİSAYAR AĞLARI (NETWORK)[/color]

İki ya da daha çok bilgisayarın veri iletmek ve bilgisayar kaynaklarını ortak kullanmak amacı ile birbirine bağlanmasına bilgisayar ağı denir.

Bilgisayar ağları ana bilgisayarın işlem gücünden ve depolama kapasitesinden başka yazıcı gibi çevre birimlerinin ortak kullanımını da sağlar.

[color="blue"]1.Yerel ve Ulusal Ağlar:[/color]

[color="blue"]a) LAN (LOCAL AREA NETWORK): [/color]
Bölgesel çalışma ağı..Ana bilgisayarın adı SERVER dır.Diğer bilgisayarlar server-1server-2 olarak adlandırılırlar.

[color="blue"] WAN (GENİŞ ÇALIŞMA AĞI): [/color]
Birden fazla LAN’ ın birbirine bağlı olarak çalışmasını ifade eder.

[color="blue"]2.İnternet: [/color]
Dünya üzerindeki bilgisayar kuruluşlarının birbirine bağlanmasını sağlayan geniş ağa denir.

[color="blue"]İNTRANET:[/color]
Bir işletme içerisinde interneti kullanarak yapılan işlemdir.

[yineben]

[size="3"]YAZILIM[/size]

[color="blue"]İşletim Sistemi (Operating Sistem):[/color]

Kullanıcı ile bilgisayar arasında iletişimi sağlayan programlardır. Açılışından kapanışına kadar Bilgisayar sisteminin tüm hareketlerini denetler. Sistemde bulunan MİB, ana bellek, Harddisk vb. kaynakları yönetir. DOS (Disk Operating System), Windows (3.1, 95, 98,CE,ME), WindowsNT, MAC OS, UNIX, LINUX …

[color="blue"]Yararlı Programlar: [/color]
İşletim Sistemi ile verilen format, sıkıştırma, kurtarma vb.

[color="blue"]Aygıt sürücüleri (Device Driver):[/color]
Çevre birimlerinin çalışması için bilgisayara yüklenen programlar.

[color="blue"]Programlama Dilleri: [/color]
Bir işi bilgisayara yaptırmak ancak belirli kodların belirli bir sıra doğrultusunda kullanılması ile olanaklıdır. Kullanılan bu koda programlama dili denilir. Yazılan kaynak kod program derleyici veya yorumlayıcı tarafından bilgisayar diline çevrilir. Programlama dillerinden bazıları C, Pascal, Delphi, Java, Visual Basic, Visual C…

[color="blue"]BİLGİSAYAR KASASI İÇİNDE BULUNAN AYGITLAR[/color]

[color="blue"]Ana Kart: [/color]
Üzerinde temel devrelerin bulunduğu karttır. Bütün aygıtlar ve kartlar ana karta bağlıdır.

[color="blue"]Merkezi İşlem Birimi (MİB/CPU):[/color]
Komutların işlenmesi, aritmetik ve mantıksal işlemler yapılır.

[color="blue"]Ana Bellek (RAM =Random Access Memory-Rastgele Erişimli Bellek): [/color]
Verilerin işlendiği ve geçici olarak saklandığı yer.

[color="blue"]Hard Disk (Sabit Disk), [/color]
Verilerin kalıcı olarak saklandığı yer.

[color="blue"]Güç kaynağı: [/color]
Normal 220 Volt elektriği bilgisayarın kullanacağı volta çevirir.

CD Sürücü, Disket Sürücü ve Disk Sürücü kablolarla ana karta bağlanır.

[color="blue"]Kablolar türleri: [/color]
IDE kablo, SCSI kablo, Disket sürücü kablosu

[color="blue"]Genişleme Yuvaları: [/color]
Ses, video, radyo, tarayıcı, ekran, ethernet kartlarının takıldığı yuvalardır. ISA (8 Bit), VESA (16 Bit) ve PCI (32 bit) olmak üzere üç çeşittir.

[color="blue"]Parelel Port (25 iğneli-dişi): [/color]
Yazıcıların takılması için kullanılır.

[color="blue"]Ekran Portu: [/color]
Monitörü bağlamak için kullanılır.

[color="blue"]Fare ve Klavye portu:[/color]
fare ve klavyeyi bağlamak için kullanılır.

[color="blue"]Seri Port (9 ya da 25 iğneli-erkek): [/color]
Fare, modem, tarayıcıyı bağlamak için kullanılır. COM (comunication) da denir. Genellikle, COM 1 farenin, COM 2 ise fax-modemin bağlanması için kullanılır.

[size="3"]GİRİŞ VE ÇIKIŞ ÜNİTELERİ[/size]

[color="blue"]1. Ekran: [/color]
Renkli-Monitör Dijital

[color="blue"]2. Klavye: [/color]
Q ve F olmak üzere Türkçe 2 tip klavye vardır.

[color="blue"]3. Yazıcı: [/color]
Makinedeki dosyaların çalışmasını sağlar

[color="blue"]4. Disket: [/color]
Makinedeki bilgilerin başka makinelere taşınmasını sağlar.

[color="blue"]5. SabitDisk (HDD): [/color]
Makinedeki bilgileri toplayan ve yazılımı yöneten cihazdır. ÖR: 2.1 , 3,2 Vb .

[color="blue"]6. Maus: [/color]
Klavye gibi direk girin ünitesidir. AT ve PS/2 olarak 2 çeşidi bulunur.

[size="3"]VERİYOLLARI [/size]

Paralel ve seri olarak 2 yoldan oluşmaktadır.

Seri veriyolları 9 pin’ lik portlardan “Erkek”

Paralel veriyolları 40 pin’ lik portlardan “Dişi” oluşmaktadır. Veriyolları bilgisayarın çevre birimleri ile arasındaki bağı oluştururlar.

[color="blue"]Maus: [/color]
Com Portuna / Seri

[color="blue"]Yazıcı: [/color]
LPT1 Portuna / Paralel’ dir

[color="blue"]Klavye: [/color]
AT/PS2 Portuna

[size="3"]GİRİŞ—ÇIKIŞ KAPILARI[/size]

[color="blue"]PORT: [/color]
Bilgisayarın diğer çevre aygıtları ile ilişkisini sağlayan bağlantı noktalarına [u]“port”[/u] denir.

[color="blue"]SERİAL PORT: [/color]
Erkek Port’ tur 9-25 arasında Pini bulunmaktadır. Fare modem bağlanır. Com1, Com 2 diye çoğaltılır. Communication’ dan gelir.

[color="blue"]PARALEL PORT: [/color]
Dizi konnektördür. 25 ile 40 arasında pini vardır. Yazıcı girişidir. LPT1 – LPT2 olarak değişir.

[color="blue"]OYUN PORTU:[/color]
Ses kartına

[color="blue"]MONİTÖR PORTU: [/color]
Ekran kartıdır. AT/ PS/2 Portu Klavyeye AC/İN: Güç kaynağı girişidir.


[size="3"]Bios Nedir? Ayarları [/size]

[color="blue"]BIOS NEDİR?[/color]
BIOS güncellemesi riskli bir istir. Adimlari dogru bir sekilde takip etmeniz gerekmektedir.

BIOS update islemi Asus anakartlarla birlikte gelmekte olan CD'nin içinde bulabileceginiz aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash13.zip> programi ile gerçeklesebilmektedir. Programi ve anakartinizin modeline göre download etmis oldugunuz BIOS dosyasini (*.awd) hard diskinize veya bir diskete kopyalayiniz.Anakartiniz Asus ise yeni BIOS sürümünü [url="http://www.cizgi.com.tr/"][color="#22229c"]Çizgi Elektronik[/color][/url] <../download.htm> adresinden bulabilirsiniz. Daha sonra sisteminizi DOS modunda (açilista F8 ile) ya da sistem disketiyle açip aflash.exe <ftp://ftp.cizgi.com.tr/Asus/bios/aflash.exe> yazarak enter'a basiniz.

AFLASH Programini çalistirdiginizda yanda görüldügü gibi anakartinizla ilgili BIOS bilgileri ekrana gelir.

Opsiyonel olan birinci seçenek, anakartinizin o an kullandigi BIOS versiyonunu herhangi bir probleme karsi yedeklemenizi saglar. "Please Enter File Name To Save:" komutuna herhangi bir isim vererek BIOS'unuzu yedekleyin. "BIOS Saved Successfuly" mesaji ile islem gerçeklesmis olur. ESC ile ana menüye dönebilirsiniz

İkinci seçenek seçildiginde program sizden yeni BIOS update dosyasinin ismini soracaktir. Bunu buraya girin (örnegin bx2b1009.awd) ve Return'e basin

Bundan sonra anakarta ait BIOS'u ve üzerine yazacaginiz yeni BIOS versiyonlarini gösteren asagidaki mesajlar çikacaktir. Ve Mesaji çiktiginda 'Y' tusuna bastiginizda, eger epromunuzda herhangi bir ariza yoksa BIOS'unuzun update islemi baslar.

5-10 snlik bir programlama süreci ardindan BIOS'unuz update edilmis olacaktir

Islem bittikten sonra BIOS'unuzu yeniden programlamak isteyip istemediginiz sorulacaktir. Hayir ile devam edebilirsiniz.

Son olarak ekranınıza islemin bitmis ve bilgisayari restart etmenizin gerekli olduguna dair bir yazi gelecektir. ESC ile programdan çikip, bilgisayarinizi restart ediniz. işlem tamam!

[color="blue"]BİOS HATA MESAJLARI [/color]

[color="blue"]1) Bir uzun iki kısa beep: [/color]
Ekran kartınızda bir sorun var. Ekran kartı kablosu yerinden çıkmış olabilir yada ekran kartınız bozuk.

[color="blue"]2) Tek kısa beep: [/color]

Anakartın bellek tazeleme devresi sorunlu

[color="blue"]3) CMOS Battery has failed:[/color]
CMOS pili zayıflamış. Değişmesi gerekir.

[color="blue"]4) CMOS checksum error [/color]
CMOS'un bozulduğunu gösterir. (CMOS pili bozuk veya zayıf olabilir)

[color="blue"]5) Disk boot failure, insert system disk and press enter[/color]
Sistem boot edemiyor. HDD bağlantısında sorun olabilir, HDD aktif partition tanımlanmamış olabilir, biostan HDD tanımlanmamış olabilir, HDD bozuk olabilir, HDD nizin system dosyaları silinmiş olabilir.

[color="blue"]6) Keyboard error: [/color]
Sisteme bağlı bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatalı takılmış olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye girişinde sorun olabilir.

[color="blue"]7) Primary Slave Failed: [/color]
Hatalı HDD tanıtımı. Yada daha önceden bilgisayara takılı olup daha sonra çıkarılan ve biostan kaldırılmayan hddler söz konusu olunca böyle yapar.

[color="blue"] Floppy Disk Failed: [/color]
Disket sürücünüze erişelimiyor. Kablolarının düzgün takılıp takılmadığından emin olun. Eğer değiştrincede hata devam ediyorsa sürücünüzde sorun vardır.

[color="blue"]9) Cache memmory bad, or not enabled cache !: [/color]
Cache bellek bozulmuş olabilir. Yada cache bellek anakart ile uyumsuz.

[color="blue"]10) DMA Error: [/color]
Doğrudan Erişimli Bellek devrelerinde sorun var. Anakartı değiştirin.

[size="3"]BIOS Nasıl Çalışır?[/size]
BIOS’un sistem açılışında görev aldığını söyledik. Fakat nasıl görev alıyor? BIOS’un sistemi açana kadar yaptığı işlemler nelerdir? İsterseniz aşama aşama BIOS’un sistem açılışında neler yaptığına bakalım.

Güç düğmesine bastığımızda ilk olarak CMOS’a kaydettiğimiz ayarlar okunur ve donanımların kesmelerine bakılır. BIOS’un kontrol ettiği ilk şey, grafik kartının çalışıp çalışmadığıdır. Grafik kartının da üzerinde bulunan BIOS vasıtasıyla, kullanılan bellek tipi ve grafik işlemcisi hakkında bilgiler okunur.
Bir sonraki adım, yapılacak olan bellek okuma/yazma testleridir. BIOS, RAM’in her adresinde okuma/yazma testleri yaparak onu denetler. PS/2 veya USB portları kontrol edilerek, klavye ve fareye sahip olmadığınız tespit edilir. Eğer tespit edilmezse size hata mesajı sunulur. Fakat BIOS’da ayar değişikliğine gidip “Hata olduğunda beni uyarma” seçeneğini seçtiyseniz, uyarılmayacaksınızdır. Anakarta entegre olan veya monte edilen PCI arabirimini kullanan aygıtları kontrol eder. Eğer BIOS hata algılarsa, bunu sizlere sesli olarak veya yazılı olarak iletir. Sesli iletim, eğer anakart üreticisi kendisi özel bir sistem geliştirmediyse, bip sesiyle olur.

BIOS, PC’nin açılması için gerekli bir yapı. O olmadan PC’yi maalesef açamayız. Güç düğmesine bastıktan hemen sonra BIOS devreye giriyor ve POST (Power OnSelf Test) denen kısa bir analiz-test yapıyor. Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Tak ve Çalıştır) aygıtları tanımaya çalışıyor. Bir aksilik olduğunda bunu size yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor. BIOS, -diğer anlamda- PC’nizin boot etmesi için gereken bir sistemdir. BIOS olmaz ise, sistem açılmıyor.

Açılış esnasındaki test ve tanıma işlemi bittikten sonra BIOS bize bazı bilgileri görüntüler. Bunlar, işlemci, veri saklama cihazları, bellek miktarı ve tipi, BIOS modeli ve tarihidir.

Sistemin açılışına geçilmeden önce SCSI veya ekstra IDE kontrolcülerin BIOS’ları görüntülenir ve CMOS’a kaydedilen açılış esnasında ilk olarak hangi veri saklama cihazından sistemi açacağımıza bakarak, o cihazdan sistemi açar. (Boot Sequence) Eğer belirlenen sıradaki ilk cihazda geçerli bir açılış sistemi bulunmazsa, listedeki bir sonraki aygıta bakılır.

Temel olarak BIOS’un çalışma prensibi böyle. Tabii, olay bizim özetlediğimiz kadar basit değil. Bilgisayarınız düğmesine bastıktan sonra işletim sisteminin açılışına kadar geçen kısacık sürede BIOS son derece önemli ve fazla işler yapıyor.

[size="3"]BIOS'a Giriş[/size]

BIOS’un ne olduğundan, görevinden ve öneminden bahsettik. Peki, BIOS ayarlarını nasıl değiştirebiliriz? BIOS ayarlarını değiştirmek için BIOS’a girmek gerekiyor. Bu nasıl olacak, buna bakalım.

Güç düğmesine bastıktan BIOS’un b,ilgisayarı sınadığı bir ekran karşımıza gelir. Bu ekrana POST ekranı deriz. PoST ekranında, bize işlemcimizin hızı, bellek miktarı ve veri saklama cihazları belirtilir. Tam bu esnada, ekranın altında “Press DEL to Enter Setup” ifadesi belirir. BIOS ayarlarına erişmek için DEL tuşuna basmak gerekiyor.

Bilgisayarınız açıldığı anda ekranın altında BIOS’a nasıl gireceğiniz yazar. Burada [DEL] tuşuna basmamızı istiyor.

Bazı güncel anakartlar POST ekranı yerine, kendi markalarını gösteren tam ekran logolar yer alır. Bu logoların arka planında bizim klasik işlemler devam eder. Fakat bu görüntü yerine, anakart üreticileri göze hitap eden logolar sunmayı tercih edebilir. Böyle bir durumda, TAB tuşuna basarak bu logoyu atlatıp klasik POST ekranına dönebilirsiniz.

Farklı anakart üreticilerinde BIOS’a girmek için gereken tuş kombinasyonu farklı olabiliyor. Genelde DEL tuşunu kullanılırken, bazı anakartlarda F1 veya F2 tuşları kullanılabiliyor. BIOS’a girmek için kullanacağınız tuş(lar) POST ekranında belirtilir.

[size="3"]BIOS Ayarları: Nedir, Ne Değildir?[/size]

BIOS’a girildiğinde çok gizemli menüler sizleri karşılayacak. Ne işer yaradığını hemen hemen herkesin bilmediği bir ton ayar ve seçenek bulunuyor. BIOS’da bulunan ayarların çok büyük bir bölümünü değiştirmeye gerek duymasak da, bu ayarların ne işe yaradığını bilmek olası sorunlara karşı daha bilinçli hareket etmemize olanak sağlayacak. Sırf sorun çıktığında değil, BIOS’da yapacağınız ayarlamalar ile sisteminizin performansını ve stabilitesini artırmanız da mümkün olabilecek.

Yazımızın başlarında da, farklı firmaların BIOS’unun bulunduğundan bahsedip, bunların AWARD, AMI ve Phoenix olduğunu söyledik. Hemen aklımıza bir soru gelecektir : BIOS ayarları, bu BIOS sistemlerine göre farklılık göstermiyor mu? Hepsinde aynı görevleri yapan ayarlar bulunuyor. Ama bazen ifade edilme tarzları farklılık gösterebiliyor. Bazı firmalar ise, BIOS’una kendine has özellikler ekleyebiliyor. Mesela Abit, kendi anakartlarındaki BIOS’larına Soft Menu II&III bölümünü ekleyerek, işlemci hız-voltaj ayarlarının buradan yapılmasına olanak sağlıyor.


Bir de arabirim farklılığı olabiliyor. Örneğin AWARD(Phoenix) BIOS’un şu anda iki farklı sürümü bulunuyor. Birisi Moduler diğeri ise Medallion. Award Moduler BIOS, hepimizin aşina olduğu BIOS arabirimine sahip. Award Medallion BIOS ise, Phoenix BIOS’un arabirimi ile AWARD BIOS’un özelliklerinin karışmasından oluşmuş. Zira birkaç yıl önce Award BIOS ile Phoenix BIOS birleşmişti. Diğer taraftan ise, anlatacağımız ayarlar bütün BIOS’lar için geçerli. Farklı ayarlar söz konusu olduğunda ayrı bir paragraf açıp bunları işaret edeceğiz.

İsterseniz, ortak BIOS ayarlarının ne işe yaradığına teker teker bakmaya başlayalım.

[color="blue"]NOT: [/color]
Anlatacağımız BIOS ayarları, Award Moduler&Medallion BIOS Ver.6.00 ve AMI BIOS Ver.1.21C baz alınarak hazırlanmıştır.

[color="blue"]Ön-Not 1: [/color]
Ayarları değiştirmek için <+> ve <-> tuşlarını kullanabilirsiniz.
[color="blue"]Ön-Not 2:[/color]
Enabled : Etkin – Disabled: İptal edilmiş


[size="3"]Standart CMOS Setup[/size]

Bu bölümde, IDE aygıtlarını ayarlayabilir/tanıtabilir, saat/tarihi değiştirebilir, hata kontrol denetiminin özelliklerini değiştirebilirsiniz. Anakartınızı yeni aldığınızda yada pili bittiğinde, genelde bu bölüme girip IDE aygıtlarımızı tanıtır, saati ve tarihi ayarlarız. Diskimiz hangi porta takılıysa, örneğin Primary Master portunun üzerine gidip ENTER tuşuna basmamız onu tanıtmak için genelde yeterli olur. Bu şekilde diskimizin kafa sayısı, silindir sayısı otomatik olarak algılanacaktır. Fakat bazı eski tip hard disklerde bu ayarları kendimiz ayarlamak zorundayız. Bu ayarları kendiniz ayarlamak istiyorsanız, ilgili porta gelip ENTER tuşuna basın ve Access Mode veya Type’ı [user defined] yaparsanız, kafa sayısı gibi ayarları kendiniz ayarlayabilecek konuma geleceksiniz.

Yine bu bölümde, otomatik olarak algılanan bellek miktarı bilginiz olması için size gösterilir.

Dediğimiz gibi, eğer aygıtları otomatik olarak algılatmak istiyorsanız, ilgili IDE portunun üzerine gelip ENTER’a basın. Eğer, IDE aygıtı takılmayan kanallar var ise, bu bölümleri <-><+> tuşları ile None konumuna getirin.

[color="blue"]Drive A/B: [/color]
Bu bölüm disket sürücünüz içindir. PC’lere iki tane disket sürücü takılabildiği için A ve B seçenekleri konmuş. Bir tane disket sürücünüz varsa, bunlardan bir tanesini ayarlayıp, diğerini None(yani sürücü yok) yapmanız gerekiyor. Günümüzde disket sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 in. Olduğundan bu ayar bu şekilde yapılır. Bazı sürücüler 2.88 MB’lık disketleri de okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada yok. Eğer A’yı None yapıp, B’yi 1,44 MB 3.5 in olarak ayarlarsanız, disket sürücünüz harfi A değil, B olur.

[color="blue"]Floppy 3 Mode Support: [/color]
1,2 MB’lık bazı disketleri okuyabilen disket sürücüye sahipseniz bu ayarı etkin hale getirip sürücü harfini göstermelisiniz. Ama bu disket sürücülerden ülkemizde olmadığı için bu ayarın [Disabled] olması gerekiyor. Yeni anakartların bir kısmında bu ayar bulunmuyor .

[color="blue"]Video: [/color]
Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80, Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VGA şeklinde kalmalıdır.

[color="blue"]Halt On: [/color]
Sistem açılırken BIOS’un karşılaştığı hangi bir hatada/hatalarda sistemi durduracağını belirler. “All Errors” seçeneği aktif iken, BIOS’un karşılaştığı her hatada sistem durur ve size hata mesajı belirtir. “All, But Diskette” seçeneği, disket sürücü hataları hariç diğer hataların hepsine sistem kendini açılışta durdurur. “No Errors” seçeneği seçildiğinde sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin açılışına devam etmeye çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla bu seçeneğin “All Errors” şeklinde kalması tavsiye edilebilir.

[size="3"]Advanced BIOS Features Setup[/size]

Sistem özelliklerini belirleyen ayarları bu bölümden değiştirebilir, iptal edebilir, etkin hale getirebilirsiniz. Bu bölümdeki bazı ayarlar, default halde, yani BIOS’un kendisinin önerdiği halde kalmalıdır. Bu arada, ekranın alt bölümünde, ayarları nasıl değiştireceğiniz ve nasıl yardım alabileceğiniz ile ilgili ayarlar mevcut.

[color="blue"]Virus Warning:[/color]
Eğer bu ayar etkin edilirse (enabled), harddisk(ler)inizin boot bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir uyarı mesajı çıkarır. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde [Disabled] geliyor. Eğer işletim sistemi yüklerken sorun çıkmamasını istiyorsanız, bu ayarın [Disabled] konumunda olmasına özen gösterin. İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayarı aktif konuma [Enabled] getirebilirsiniz. Bu ayar bir virus koruması değildir.

[color="blue"]CPU Internal Cache: [/color]
Şu saatten sonra takacağınız tüm işlemciler Internal Cache, yani Level1 Cache’e sahip olduğundan, bu ayar [Enabled] konumunda olmalıdır.

[color="blue"]External Cache:[/color]
Kullandığınız işlemci eğer ikincil seviye tampon bellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da [Enabled] konumuna getirmeniz gerekiyor. Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara dikkat etmenizi öneriyoruz.

[color="blue"]CPU Level2 Cache ECC Checking:[/color]
Level2 Cache (2. seviye önbellek)’i hata düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Gözle görülmeyen çok ufak bir performans düşüşü olsa da, bu ayarı açık konumda tutmanız önerilir. [Enabled]

[color="blue"]Quick Power On Self Test:[/color]
Bu ayar aktif konumda iken [Enabled], BIOS, test-analiz etme süresini kısaltarak, bilgisayarın açılmasını hızlandırabilirsiniz. Örneğin bu ayar [Enabled] konumunda iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3 kere sayılır. NOT: AWARD Medallion BIOS’da, “Quick Power On Self Test” ayarı, Boot menüsünde bulunuyor.

[color="blue"]First/Second/Third Boot Device: [/color]
Sisteminiz açılırken, ilk olarak hangi aygıttan açılmayı deneyeceğini ayarlamak içindir. First Boot Device ayarını [HDD-0] moduna getirirseniz, BIOS diğer boot edilebilir aygıtları aramadan işletim sisteminizi yükleyecektir. Bilgisayarınız Disket veya CD-Sürücüden açmanız icap ettiğinde, First Boot Device seçeneğini değiştirebilirsiniz. NOT: AWARD Medallion BIOS’da, Boot sırasını seçmek için Boot menüsüne gitmeniz gerekiyor.

[color="blue"]Boot Other Device:[/color]
Bu ayara [Enabled] edildiğinde, BIOS belirlediğiniz birinci, ikinci ve üçüncü boot aygıtlar içinde boot edilebilir bir ortam bulamaz ise, boot edilebilir bir medya bulabilmek için diğer aygıtlara bakar.

[color="blue"]Swap Floppy Drive:[/color]
Eğer sisteminizde iki tane disket sürücü var ise, bu ayarı etkin ederseniz [Enabled], A sürücüsü B gibi; B sürücüsü de A sürücüsü gibi davranacaktır.

[color="blue"]Boot Up Floppy Seek:[/color]
Eğer bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, BIOS disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder. Sadece başlangıçta bu kontrol yapılır. [Disabled] ederseniz, sistem çalıştığı esnada kafası estikçe disket sürücüyü kontrol edebilir. Dolayısı ile bu ayar [Enabled] konumunda kalmalıdır.

[color="blue"]Boot Up Numlock Status: [/color]
Bu ayar aktif hale geldiğinde [Enabled], açılışta otomatik olarak Num Lock’u açar. [Enabled] olarak kalmasını öneririz.
Gate A20 Option: Bu ayar ile A20 kapısının nasıl işleneceğini belirler. A20 kapısı, 1 MB’tan büyük bellekleri adreslemek için, önceden klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Şu anda anakartlar bu özelliği kendi üzerilerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte bırakmak faydalı olacaktır. [Normal] seçeneği varsayılan değerdir.

[color="blue"]Typematic Rate Setting:[/color]
[Enabled] konumundaysa, aşağıdaki iki ayarı değiştirebilirsiniz:

[color="blue"]Typematic Rate: [/color]
Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Örneğin, 6 seçiliyse, bir tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 6 karakter yazar.

[color="blue"]Typematic Delay: [/color]
Bir klavye tuşu basılı tutulduğunda, ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak seçilebilir.

[color="blue"]Security Option:[/color]
BIOS’a şifre koyduğunuzda, güvenlik sorgulamasının nerede yapılacağını buradan seçiyorsunuz. Örneğin [Setup] ayarı seçildiğinde, BIOS’a şifre koysanız bile, sistem normal bir şekilde açılacak ama BIOS Setup’a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı şekilde, [System] ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da yapılacaktır. İlerleyen bölümlerde sisteme nasıl şifre koyacağınızı anlatacağız.
APIC Mode: APIC özelliği, yeni anakartlarda gelen bir özellik. APIC, bir diğer değişle gelişmiş programlanabilir kesme kontrolcüsü, eski programlanabilir kesme kontrolcüsünün yerini alarak daha fazla IRQ adreslenmesine olanak tanıyor. Aynı zamanda çoklu işlemci desteği sunuyor. Bu ayar genelde çok işlemcili anakartlarda bulunurken artık yeni nesil anakartlarda da bulunuyor. Bu özellik, NT çekirdekli Windows 2000 ve XP tarafından desteklenirken, 9x çekirdekli işletim sistemleri tarafından desteklenmiyor. [Enabled] konumunda olmasını öneriyoruz.
MPS Version Control For OS: Çok işlemcili sistem kullanıldığında, bu ayar kullanılarak çok işlemcili sistem spesifikasyonu belirlenebilir. İki farklı versiyon bulunuyor. 1.1 ve 1.4. 1.4, 1.1’e göre birden fazla PCI veriyolu desteğini sunuyor. 1.4 desteğini sunan işletim sistemlerinde, (NT çekirdekli ve Linux’da) bu ayar 1.4 yapılmalı. Aksi halde 1.1 olmalı. Başta belirttiğimiz gibi, bu ayar çok işlemcili sistemler için geçerli.
OS Select for DRAM > 64 MB: Eğer 64 MB’dan fazla bellek ile IBM’in OS/2 işletim sistemini kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz. Aksi takdirde, [Disabled] konumunda olmalıdır.
Video BIOS Shadow: [Enabled] konumunda iken, Ekran Kartının BIOS bilgilerini RAM’a aktararak, bu bilgilere hızlı ulaşımı sağlar.
xxxxxx – xxxxxx Shadow: Sisteminize taktığınız diğer ROM’a sahip kartların ROM bilgilerini RAM’a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, her ROM’un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda olması önerilir. Yeni anakartlarda bu seçenek yoktur.

[size="3"]ADVANCED CHIPSET FEATURES[/size]

Bu bölüm, anakartınızın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri hakkında oynamalar yapacağınız bölüm. Farklı anakartlarda ayarlar çok farklılık gösterebiliyor. Örneğin, bazı anakart üreticileri işlemcinin FSB hızını bu bölümden ayarlanmasını isterken, bazıları da kendi anakartına has özellikleri buraya koyabiliyor. Yine aynı şekilde, farklı çipsetlerde farklı ayarlar oluyor. Bizim her çipset ve her anakart için bu ayarları listelememiz mümkün olmadığı için, genel ayarlamaların üzerinde duracağız. Burada anlatmadığımız bir ayar sizin BIOS’unuzda varsa, bilin ki bu ayar sizin anakartınıza ve çipsetine özgü bir ayar.

Çoğu değer, varsayılan ayarlarında bırakılmalı. Eğer yanlış bir ayar yapılırsa, sistemde stabilite sorunları vs. baş gösterebilir. Dolayısı ile, vereceğimiz önerilere kulak vermenizi öneririz.

Advanced Chipset Features bölümünde ortak olarak, bellek ayarlamaları, AGP ayarlamaları ve bazı BIOS’larda işlemci hızı ayarlamaları yapılabiliyor.

[color="blue"]Bellek Ayarlamaları: [/color]
Bellek ayarlamaları sizlere farklı bir şekilde sunulur. Birinci bellek ayarlaması, belleğin hızı üzerinedir. Diğeri ise belleklerin gecikmeleri üzerinedir. Bellek hızı ayarı genelde Memory Frequency olarak geçer. Memory Frequecy (Bellek Frekansı), FSB hızına göre yüzdelik cinsinden ayarlanabilir. Örneğin FSB hızının %125’i, %100’ü veya %80’i gibi oranlarla ayarlamak mümkün olabilir. Değiştirdiğiniz yüzdeye göre elde edeceğiniz bellek hızı size aynı menüde sunulur. Örneğin, FSB’nin 100 MHz FSB’de çalışan bir işlemci için belle hızını %125 yaptığınızda, elde edeceğiniz bellek hızı 133 MHz olacaktır. Eğer belleğinizi DDR ise, bellekleri DDR266 modunda çalıştırmış olacağız. Çipset ve anakart modeline göre bu ayar sunulabilir.

Bir diğer benzer bellek ayarlaması ise çarpan seçerek ayarlamadır. Bazı anakart üreticileri de böyle ayar imkanı sunar. Örneğin, bellek hızını işlemci FSB’sinin 4/3’ü veya 4/5’i gibi değerlerde çalıştırmanıza imkan tanır. Bu ayar yelpazesi anakart üreticisine göre değişir.

Diğer sık kullanılan yöntem ise, direkt bellek hızının seçilmesidir. Örneğin, 100, 133, 166 ve 200 MHz gibi ana değerler listeler halinde sunulup sizin buradan seçim yapmanızı isteyebilir.

Gördüğünüz gibi, bellek hızının seçimini farklı üreticiler farklı şekilde sunabiliyor. Normal şartlarda bellek ayarlarına dokunmanız gerekmez. Genelde bellekler, FSB hızıyla senkronize olarak çalışır. Eğer elinizde yüksek hızda çalışma kapasitesine sahip bir bellek varsa, bellek hızını yükseltip performans artışı elde edebilirsiniz.

Bellek ayarlamalarının diğer kısmını ise gecikme süreleri oluşturuyor. Bu ifadelere anakartınızın BIOS’unda CAS Latency, SDRAM Cycle Length, RAS to CAS Delay, RAS Precharge Time, RAS şeklinde karşılaşabilirsiniz.

[color="blue"]Bu ayarların açıklamasına geçmeden önce bir uyarı yapalım: [/color]
Bellekler üzeriden SPD adlı bir yonga gelir. Bu yongada, belleğin çalışma hızı ve gecikme süreleri depolanmıştır. Anakart, SPD yongasından bu bilgileri okuyarak belleği doğru değerlerde çalıştırır. İşin ehli olmayan kullanıcılara bu ayarları değiştirdiklerinde sistemde kilitlenmelere ve mavi ekranla karşılaşabileceklerini hatırlatalım. Dolayısı ile, overclock işlemine meraklı değilseniz ve belleğinizin özelliklerini tam olarak bilmiyorsanız bu ayarlara dokunmamanızı öneririz. Bir sorun çıktığında bellek zamanlamalarını [By SPD] ayarına getirmeyi unutmayın.

Bellekler, dizelere ve sütunlardan oluşan hücrelerden oluşur. Bilgiler bu hücrelerdeki dizelere ve sütunlara kayıt edilir. Bir bilgi işleneceği zaman, bu dize ve sütunlara erişim yapılır.

[color="blue"]RAS (Row Address Strobe) : [/color]
Aranan bilginin kayıtlı olduğu dizeye ulaşırken yaşanan gecikmedir.

[color="blue"]CAS (Column Adress Strobe): [/color]
Bilginin kayıtlı olduğu sütuna ulaşılırken yaşanan gecikmedir. RAS-to-

[color="blue"]CAS : [/color]
Bilginin var olduğu dizeden sütuna geçerken yaşanan gecikmedir. Bu değerlerin düşük olması performansı artırır ama dediğimiz gibi, belleklerin özellikleri burada ön plana çıkıyor.

[color="blue"]Memory Hole (Memory Hole At 15M-16M): [/color]
Bu ayar, bazı ISA genişleme kartlarının performanslarını arttırmak için ihtiyaç duyduğu adres boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Adres boşluğunu belli bir ayara getirirseniz, bu seçilen bellek boşluğu sistem için kullanılamaz olacaktır. Genişleme kartları sadece 16MB’a kadar belleğe erişebilir.

[color="blue"]AWARD Moduler BIOS için Seçenekler : [/color]
[Disabled] [15M-16M], AWARD Medallion BIOS için Seçenekler : [Enabled] [Disabled]

[color="blue"]System BIOS / Video RAM Cacheable: [/color]
Anakart BIOS bilgilerini belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM BIOS Shadow’un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM’unda değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz içindir. Bu şekilde, ekran kartınızda bir performans artışı yaşamanız mümkün. İki ayarı birden [Enabled] konumuna getirmenizde fayda var.

[color="blue"]AGP(Graphics) Aperture Size[/color]:
AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek sistem belleğini belirlemeniz içindir. Fakat bu seçilen miktar sadece ihtiyaç duyulduğunda kullanılır. Gerçek OpenGL uygulamaları sistem belleğini kullanmazken, Direct3D tabanlı uygulamalarda kullanır.Normal olarak, 64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yok. Yüksek miktarda belleğe sahipseniz 128 MB yapabilirsiniz.

[color="blue"]AGP Mode:[/color]
Ekran kartınızın hangi AGP modunda çalışıyorsa, bu ayarı o moda getirmek lazım.Yeni anakartlarda AGP 8X ve AGP4X seçenekleri bulunuyor. Bazı anakartlarda [AGP 8X Mode] ayarı bulunur ve AGP 8X ekran kartınız varsa bunu etkin hale getirirsiniz.

[color="blue"]AGP Driving Control: [/color]
AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan bir ayar. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.

[color="blue"]CPU to PCI Write Buffer: [/color]
[Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu “ben veri almaya hazırım” sinyali verene kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını tavsiye ederiz.

[color="blue"]Memory Parity/ECC Check:[/color]
Kullandığınız belleklerin hata bulma ve düzeltme özelliği var ise ve anakartınızın çipseti ECC bellekleri destekliyorsa, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.

[color="blue"]In Order Queue Depth: [/color]
Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek var. [1] ve [4]. [4] olarak bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, bu ayar her anakartta bulunmuyor.

[size="3"]INTEGRATED PERIPHERALS[/size]

Bu bölümde, anakartınızın üzerinde bulunan entegre özellkleri, giriş/çıkış portları, IDE portları gibi aygıtların etkin yapabilir, devre dışı bırakabilir ya da özelliklerini değiştirebilirsiniz.

[color="blue"]OnChip IDE Channel 0/1: [/color]
Birinci/İkinci IDE portunu etkin/iptal edebilirsiniz. [Enabled] şeklinde kalması tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazı IDE aygıtların çalışmadığında şikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarının iptal edilip edilmediğine bakmanız iyi olur.

[color="blue"]IDE Prefetch Mode:[/color]
Bu modu destekleyen IDE aygıtlar ile bu ayar kullanılırsa, aygıtların performansından iyileşme söz konusu olabilir. [Enabled] ayarında olması tavsiye edilir.

[color="blue"]Primary/Secondary Master/Slave PIO: [/color]
Taktığınız aygıtların PIO modlarını bu bölümde belirleyebilirsiniz. [Auto] seçeneğinde bırakırsanız, ilgili IDE aygıtı için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir.

[color="blue"]Primary/Secondary Master/Slave UDMA:[/color]
IDE aygıtların direkt bellek erişimini kontrol edebileceğiniz ayar. [Auto] sekmesinde kalması, her IDE aygıt için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakımından faydalı olacaktır.

[color="blue"]Init Display First: [/color]
Bu ayar ile sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygıtının ilk olarak kontrol edileceğini belirtir. AGP ekran kartı kullanıyorsanız [AGP], PCI ekran kartı kullanıyorsanız, [PCI Slot] ayarlarını seçmeniz mantıklı olacaktır.

[color="blue"]IDE HDD Block Mode:[/color]
Eğer IDE aygıtınız bu modu destekliyor ise, IDE aygıtlara erişimi hızlandırabilir.

[color="blue"]OnBoard PCI Audio/Modem:[/color]
Eğer anakartınızın üzerinde entegre edilmiş ses/modem entegresi var ise, bu ayar ile onları etkinleştirebilir / iptal edebilirsiniz.

[color="blue"]Onboard FDC Controller: [/color]
Disket Sürücü kontrolcüsünü iptal/etkin etmek için kullanılan ayardır. Disket sürücünüz varsa [Enabled] konumunda kalmalıdır.

[color="blue"]Onboard Serial Port 1/2: [/color]
Seri Portlarınız için IRQ değerini ve bellek adresini atamanız için bu ayar konmuştur. 1. seri portu için varsayılan ayar 3F8/IRQ4’dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3’dür.

[color="blue"]On Chip USB: [/color]
Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled] yapın. Eğer yok ise [Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS’da bu ayar biraz geliştirilmiş bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB aygıt olup olmadığını kendisi kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakıyor veya etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın [Enabled] kalması mantıklı olacaktır.

[color="blue"]USB Keyboard Support: [/color]
Eğer USB Klavye kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirin.

[color="blue"]POWER ON Function:[/color]
Bilgisayarınızı nasıl açacağınızı belirlemek için bu menü kullanılabilir. Örneğin klavye ile bilgisayarınızı açmak istediğinizde, klavyenin hangi tuşları ile bilgisayarınızı açmak istediğinizi buradan tanımlıyorsunuz.

[color="blue"]UART Mode Select:[/color]
Infrared portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özellik. Kızılötesi aygıtların gerektirdiği özelliklere göre bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilmeli. Infrared aygıt kullanılmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir.

[color="blue"]UART2 Duplex Mode:[/color]
UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiğinde bu ayar aktif olur. Bu şekilde full-duplex veya half-duplex transfer modunu seçebileceksiniz.

[color="blue"]Onboard Parallel Port:[/color]
Paralel portun çalışma adresini belirlemek için bu bölüm kullanılır. Varsayılan ayarı 378H/IRQ7’dir.

[color="blue"]Parallel Port Mode:[/color]
Paralel portun çalışma modunu belirler. “EPP” maksimum hızda çift yönlü çalışma hızıdır. “ECP”, paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir. “ECP+EPP”, normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir. SPP ise Standart Paralel Port anl***** geliyor. Eğer bağladığınız paralel aygıt yüksek performans istiyor ise aygıtın türüne göre EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erişimine ihtiyaç duyduğundan, EPP modu seçildiğinde, sizden bir DMA adresi atanması istenecektir. BIOS’un önerdiği ayarda kalmasında bir sakınca yok.

[color="blue"]PWRON After PWR Fail[/color]:
Bu ayar [Enabled] konumuna getirildiğinde, bilgisayarınız çalışırken elektrik giderse, elektrik geldiğinde bilgisayarı tekrar otomatik olarak açıyor. [Disabled] konumunda kalmasını tavsiye ediyoruz.

[size="3"]POWER MANAGEMENT SETUP [/size]

Güç tüketimini ve(ya) tasarrufu ayarlamanız için konulmuş bir menü. Bilgisayarınız açma olaylarını da buradan kontrol edebilirsiniz.

[color="blue"]ACPI Function: [/color]
Bu ayar ile, Gelişmiş Güç ve Konfigürasyon Yönetimini etkin/iptal edebilirsiniz. Bazı Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalışabilmesi için, hem BIOS’dan ACPI fonksiyonunun etkinleştirilmesi hem de işletim sisteminin ACPI desteğinin olması gerekiyor. Yine aynı şekilde, bazı anakartlarla birlikte gelen işlemci sıcaklık koruma sistemleri ACPI desteği istiyor; ACPI desteği olmadan çalışmıyorlar.

[color="blue"]Power Management: [/color]
Bu bölüm ile güç yönetim özelliklerini yönetiyorsunuz.[Max Saving] modunda, sisteminiz bir süre aktivitesiz kalırsa, güç koruma moduna geçiyor. [Min Saving] ayarı ise, yine güç koruma moduna geçiriyor ama güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamanı daha fazla. [User Define] modunda ise, güç koruma ayarlarını kendiniz seçiyorsunuz. Bu ayar normalde [User Define] modunda geliyor ve şu özellikleri ayarlayabiliyorsunuz : HDD Power Down – Doze Mode – Suspend Mode. Buradaki ayarlar ile, sistemin askıya alınması için gereken zaman aşımı miktarını belirleyebiliyorsunuz.

[color="blue"]ACPI Suspend Type[/color]:
Bu ayar ile, sisteminizi nasıl askıya alınacağınız belirliyorsunuz. Örneğin, anakartınız STR özelliğini destekliyor ise,STR özelliğini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirmeniz lazım. Fakat STR özelliğinin çalışabilmesi için, sisteminizde kullandığınız diğer aygıtların kendilerinin ve sürücülerinin STR’yi desteklemesi lazım. Aksi takdirde sorunlar yaşayabilmeniz olası.

[color="blue"]PM Control By APM:[/color]
Microsoft işletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K & WinXP) APM(Advanced Power Management) özelliği bulunuyor. Eğer bu özelliği [Enabled] yaparsanız, güç yönetimi Windows tarafından yönetilir.

[color="blue"]Video OFF Option: [/color]
Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. “Suspend->Off” seçeneği, sistemi askıya alınca devreye sokar. “Always On” seçeneği, Windows’tan belirlediğiniz ürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar.

[color="blue"]Video Off Method: [/color]
Yukarıdaki Video Off yöntemini belirler. Ekran kartınız DPMS özelliğini destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden birisi seçilebilir. “Blank Screen” seçeneği, güç koruması veya Energy Star desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı karartır. V/H SYNC+Blank seçeneği ekranı karartır, yatay ve dikey taramayı da kapatır.

[color="blue"]MODEM Use IRQ: [/color]
Eğer sisteminiz askıya alınmış vaziyetteyken, gelen çağrılar ile sisteminizi tekrar normal moduna geçmesini istiyorsanız, bu ayar ile hangi IRQ’nun kullanılacağını seçin. Varsayılan olarak seçilen IRQ numarası [3]’dür.

[color="blue"]Soft-Off by PWRBTN:[/color]
Bu ayar ile sisteminiz kapatırken, güç düğmesinin davranışını belirliyorsunuz. [Instant-Off] ayarı seçildiğinde, güç düğmesine dokunduğunuz anda PC kapanır. Fakat, [Delay 4 sec.] ayarı seçildiğinde ise, sistemi kapatmak için güç düğmesine 4 saniye basılı tutmanız gerekiyor. Yani yanlışlıkla güç düğmesine bassanız bile, sisteminiz kapanmaz. Düşünsenize, onlarca sayfalık doküman yazıyorsunuz ve güç düğmesine yanlışlıkla eliniz değiyor ve gidiyor güzelim yazdığınız şeyler.

[color="blue"]Wake UP Events: [/color]
Bilgisayarınız açılma veya askıdayken hangi durumlarda normal moda geçeceğini buradan belirliyorsunuz. Örneğin LPT&COM portunda bir aktivite olduğunda sistemin askı durumundan normal moda geçmesini sağlayabilirsiniz. Veya, Wake ON LAN, Wake On Modem Ring gibi, ek donanımlar ile sisteminizin açılması için gereken özellikleri buradan yönetebiliyorsunuz. Automatic Power Up seçeneği ile, belirlediğiniz saatlerde veya tarihlerde PC’nizi otomatik açılmasını ayarlayabilirsiniz.
Bazı anakartlarda bulunan IRQ Activitiy Monitoring bölümü işe, kullanılan IRQ’ları toplu halde görebilirsiniz.

[size="3"]PNP/PCI CONFIGURATION [/size]

Tak Çalıştır desteği olan aygıtların ve PCI veriyolu ile ilgili ayarları bu bölümden yapıyoruz.

[color="blue"]PNP OS Installed: [/color]
Bu bölümde, kullandığımız işletim sisteminin PnP (Tak ve Çalıştır) destekli bir işletim sistemi kullanıp kullanmadığınız belirtmek içindir. Örneğin Win9x, Win2000 gibi işletim sistemi kullanıyorsanız, bu ayarı [Yes] konumuna getirin. PnP desteksiz işletim sistemi kullanırken ise [No] konumuna getirmeniz gerekiyor. Bu şekilde çakışmaların önüne geçebilmek mümkün.

[color="blue"]Reset Configuration Data:[/color]
Eğer bu ayarı [Enabled] yapıp, sistemi yeniden başlatırsanız, BIOS Setupda bulunan PnP bilgileri bellekten temizleniyor. [Disabled] konumunda kalması daha mantıklı.

[color="blue"]Resources Controlled By: [/color]
Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktığınız PnP aygıtlar için gereken DMA ve IRQ ayarları otomatik olarak atanır. Eğer PnP olmayan bir ISA kart taktığınızda otomatik olarak kaynak atanamıyor ise, bu ayarı [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir.Bu ayarın [Auto] modunda kalması tavsiye edilir.

[color="blue"]PCI/VGA Palette Snoop:[/color]
Bazı MPEG kartları ve 3D hızlandırıcıları gibi standart olmayan Vga veya Add-On kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Eğer öyle bir sorun yaşanırsa, bu ayarın [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] şeklinde kalmalıdır.

[color="blue"]Assign IRQ for VGA: [/color]
Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yılında sonra üretilen tüm ekran kartları, doğru düzgün çalışabilmesi için IRQ’ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanıyor.

[color="blue"]Assign IRQ for USB: [/color]
Eğer USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarı da [Enabled] konumuna getirmelisiniz.

[size="3"]PC HEALTH STATUS/HARDWARE MONITOR[/size]

Bilgisayarınızda olan fanların dönüş hızı, işlemcinizi sıcaklığı, işlemci voltajı gibi PC’nizin durumunu gözetleyebiliyorsunuz. Anakartınızın, varsa eğer, belirli bir sıcaklığa geldiğinde sistemi kapatması için ayarlayabilirsiniz. Veya sıcaklık limitleri aşıldığında uyarı vermesini sağlayabilirsiniz.

[color="blue"]NOT: [/color]Farklı anakart üreticilerinde BIOS’larında kendilerine has ayarlar bulunabiliyor. Günümüzdeki anakartların hemen hemen hepsi, işlemci ayarlarının BIOS’dan yapılmasına olanak tanıyor. İşlemci ayarlamaları, Advanced Chipset Features bölümünde bulunabildiği gibi, anakart üreticileri kendilerine has menüler altına koyabilir. Örneğin ABIT, işlemci ayarlamalarını yapmak için SoftMenu III adlı özel bir menü geliştirmiştir. Farklı anakartlarda Power BIOS, Smart CPU gibi isimlendirmeleri de görebiliyoruz.

[size="3"]LOAD FAIL SAFE DEFAULTS [/size]

Bu ayarlar, donanımlarınızın stabil çalışması için gereken minimal ayarları yüklüyor. Eğer sisteminizde bir sorun var ise, bu ayarları yüklemeyi deneyin. LOAD FAIL SAFE DEFAULTS’un üzerine gelip, Enter tuşuna basın.Y tuşuna basarsanız, güvenli ayarlar yüklenecektir.

[size="3"]LOAD OPTIMIZED DEFAULTS [/size]

Genellikle sorun çıkartmayacak ayarları yükler. Yani özellikle ne minimale indirilmiştir, ne de ayarlar çok agresif hale getirilmiştir.

[size="3"]SET SUPERVISOR & USER PASSWORD [/size]

Şifre koymak için bu menüler kullanılabilir. Supervisor şifresi koyarsanız, başkaları BIOS’a girip her ayar değiştiremezler. User Password ise, sisteme şifre koyuyor. Bu şifreleri iptal etmek için, yine bu bölümlere gelip Enter tuşunu basıp şifre istediğinde, şifre kutusunu boş bırakıp Enter tuşuna basmanız yeterlidir.

[size="3"]SAVE AND EXIT SETUP [/size]

Ayarları kayıt edip çıkmak için burayı kullanın.

[size="3"]EXIT WHITOUT SAVING[/size]

Değiştirdiğiniz ayarları kayıt etmeden çıkmak için kullanın.

[yineben]

Yeni bir sistem toplamaya karar verdiyseniz şu konularda dikkatli olunuz:




[img]http://img58.imageshack.us/img58/8396/masatp9.jpg[/img] [img]http://img337.imageshack.us/img337/8453/masa2zz8.jpg[/img]
[B][SIZE=3]
[COLOR=#cc0000][U]1- Fiyat / [URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]performans[/B][/U][/COLOR][/URL] Oranı:[/U][/COLOR]
"Fiyat/Performans oranı" günümüzde sistem toplayacakların sık sık d[URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]uydu[/B][/U][/COLOR][/URL]ğu bir ifadedir. Temel olarak "en iyi performansı en düşük maliyete almak" manasını içerir.

Liseden hatırlayabileceğimiz bir y(fiyat)-x(performans) grafiği düşünün oluşan eğrinin y eksenine yakın olan kısımlarındaki sistemler f/p açısından alınabilir sistemlerken. x (performans) ekseninden uzaklaşıp y (fiyat) eksenine yaklaşan sistemler ise, alınması akıl karı olmayan sistemlerdir.
[img]http://img230.imageshack.us/img230/5868/fprc3.jpg[/img]
[SIZE=1][I]ps: Grafik anlatım [URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]ama[/B][/U][/COLOR][/URL]çlı hazırlanmıştır.[/I][/SIZE]

Ev kullanıcısıysanız [URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]yani[/B][/U][/COLOR][/URL] "profesyonel = pcde yaptığı işten para kazanan kullanıcı" değilseniz, her ne amaçla kullanacak olursanız olun (ister oyun- ister rip - ister program) en iyi ve dolayısıyla pahalı donanımların toplanmasının sadece 3-6 ay size, amiyane tabirle "hava atma" avantajı sağlamak dışında, tamamen paranızı sokağa atmak olduğunu unutmayınız. Fazladan ödeyeceğiniz 1000'lerce YTL kısa süre sonra içinizi sızlatacaktır. Çünkü sizin aldığınız fiyattan çok daha ucuza sizden iyi sistemler olacaktır çevrenizde. Teknoloji böyle birşeydir. Bunu lütfen unutmayın. Hırsa kapılıp, düşeceğiniz "en iyisi olsun" "en pahalısı olsun" yaklaşımı sadece cebinizi vuracaktır.

Örnek vermek gerekirse (Grafiktende bakabilirsiniz) 2500Ytl'lik sistemle 5000ytl'lik sistem arasında %100 bir performans farkı olma şansı yoktur. Performansı farkı %15-%30 arası olacaktır, bu da paranın sokağa atılması anl***** gelecektir. Oysa sokağa atacağınız 2500ytl'yi (örneği 5000 verdiğim için) bankaya koyup her sene yapacağınız 500ytl lik upgrade sizi 5 sene en güncel sistemi kullanma şansı sağlayacaktır. "Ben bir kez en iyisini alıyorum, 5-6 sene kullanıyorum" mantığı hatalıdır. Size zarar ettirir. 2-3 sene sonra aldığınız sistemin ederi yerlerde sürünürken performansıda sizi tatmin etmemeye başlayacaktır. Sonrasında sizi 2-3 senelik bir işkence dönemi bekler bir dahaki sisteminizi alana dek. Oysaki bütçenizi yukarıda anlattığım şekilde (her sene belli miktarda upgrade'ler) kullanırsanız, sürekli güncel bir [URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]pc[/B][/U][/COLOR][/URL]'niz olacak ve değeri çok düşmeyecektir.

Çeşitli sitelerde ve dergilerde yapılan donanım testleri her ne kadar parça hakkında fikir verse de çoğu zaman yeterli bilgisi olmayan kullanıcıyı tüketim yapmaya zorlayıcı nitelikte olmaktadır. Tuzağa düşmeyin. Test sonucu alınan değerler kullanıcının hissetmeyeceği farklar olabilir. Siz test sonucuna bakarsınız "ooo bu çok iyiymiş 2 ye katlamış" dersiniz. Ancak ürünü aldığınızda verdiğiniz fazladan paranın karşılığını hissedemezseniz, aldığınız donanımın, dolarları boşuna harcamış olmak ve çevrenizdekilere "ben xxxxx kullanıyorum" diye hava atmak dışında bir katkısı olmayacaktır.

Profesyonel kullanıcılar için durum farklıdır. Onlar donanımları sayesinde para kazanıyorlar.


[img]http://www.fz-juelich.de/b/datapool/page/32/grafiker.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]2- Kullanım Amacı:[/U][/COLOR]
Bilgisiz yada pc ile yeni tanışan kullanıcıların cebini vuran bir başka husus da kullanım alanıdır. Sisteminizi oluşturmadan önce, kullanım amaçlarınızı iyi belirleyiniz. Oyun oynamayacak olan birinin ekran kartına 100 dolar vermesi, Sadece film izleyip download yapacak bir kişinin işlemciye fazladan 100lerce dolar dökmesi veya anakartını çok üst modellerden seçmesi, raid yapmayacak bir kişinin, raid destekli anakart tercih etmesi tamamen israfa sebep olan hatalardır. Bunun için kullanacağınız alanları mutlaka belirleyiniz ve kullanmayacağınız parçaya fazladan para yatırmayınız.


[img]http://img75.imageshack.us/img75/2066/10441840pp9.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]3- Marka Fanatizmi:[/U][/COLOR]
Donanım markası fanatiği olmayın. İntel-Amd, Ati-Nvidia, Asus-Gigabyte-DFI,... gibi [URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]çok[/B][/U][/COLOR][/URL] belirgin kutuplaşmalar var kullanıcılar arasında. Bu fanatizim oldukça yersiz. Sonuçta takım tutar gibi firma tutmak mantıksız. Hangi firma o sırada daha iyi ürün üretiyorsa daha çok performansı daha ucuza sağlıyorsa ona yönelmeniz sizin çıkarınıza olacaktır.


[img]http://img529.imageshack.us/img529/3724/wiian2.jpg[/img] [img]http://img231.imageshack.us/img231/5282/ps3rp2.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]4- Oyun Amaçlı PC:[/U][/COLOR]
Eğer sadece oyun amaçlı sistem toplayacaksanız 2000ytl (Sadece kasa) sınırını pek geçmemeye özen gösteriniz. Eğer bütçeniz bol ise ve illa harcamak istiyorum diyorsanız kalan paranızı oyun konsollarına aktarabilirsiniz.

Oyun amaçlı pc lerde işlemci + ram + ekran kartı üçlüsü ve ekran kartına bağlı olarak PSU oldukça güçlü olmak zorundadır. Parçaları seçerken buna özen gösteriniz.


[COLOR=#cc0000][U]5- Hazır PC:[/U][/COLOR]
Bilgisiz yada ilk kez sistem alacak kullanıcıların düştüğü bir tuzak da hazır pc'lerdir. Hazır Pc ile toplama PC arasında donanımsal olarak bir fark yoktur. Bilgisayar firmalarıda Çeşitli donanım ürünlerini toplayıp kasanın üstüne kendi isimlerini koyarak satış yapmaktadır. Malesef ülkemizde bu yolla bilinçsiz kullanıcı kazıklanmaktadır. Firmalar makul servis payı yerine korkunç karlar koyarak satış yapmakta, kimi zaman kendi kendimize topladığımız sistemle firmanın satış fiyatı arasında inanılmaz farklar bulunmaktadır.

Hazır PC'lerde görünen bir başka dezavantajda Kasanın içi açıldığında verdikleri servis garantisini devre dışı bırakmalarıdır. Buda en ufak bir upgrade yada kasa içi işlem için servis yolunun gözükmesi (mesela basit bir ram ilavesi) demektir. Hatta kimi zaman bu servis için ekstra ücret bile talep edebilmektedirler. Oysa hazır Pc ile toplama pc arasında donanım farkı olmadığı için garanti olarak ta bir fark bulunmamaktadır. Sonuçta her donanımın kendi garanti süresi vardır (Büyük çoğunluğu 2yıl).

Hazır Pc'ler ile ilgili bir başka rahatsız edici durum da konfügrasyonların özensiz hazırlanması, çoğu zaman elde kalan parçaların eritilmesi amaçlı, dengesiz konfügrasyonlar sunulmasıdır.

Tüm bu sebeplerden dolayı hazır Pc'ler ülkemizde genellikle bilinçsiz kullanıcıya hitap eden konfügrasyonlar olmaktan öteye geçememektedir. Umuyoruz ki firmalar yakın gelecekte bu kazıklama anlayışından vaz geçerek uygun fiyata çeşitli konfügrasyonlar sunar. Ancak mevcut durum malesef iç açıcı değil.


[COLOR=#cc0000][U]6- İnternet Alışverişi:[/U][/COLOR]
Günümüzde istanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler dışındaki bir çok ilimizde malesef istenilen her donanım parçası bulunmamakta, bulunsa bile bazen fiyatları kabul edilemeyecek kadar pahalı olmaktadır. Bu durumda tüketici için en uygun yol, istediği donanım parçalarını internet üzerinden sipariş etmektir.

İnternetten sipariş verecekseniz firmanın güvenilirliğine, satış sonrası desteğine dikkat ediniz. Birden çok siteden toplanan sistemlerin kargolarının karı kediye yükletmemesine dikkat edin. Tercihen tek siteden toplayın.

Bütçeniz kısıtlıysa (hatta yeterliyse bile) ikinci el parçayıda göz önünde bulundurunuz. Birçok teknoloji fanatiği kullandıkları (Ben dahil [img]http://img.donanimhaber.com/image.aspx/image/s3.gif[/img]) donanım bileşenlerini güncel tutmak adına sık sık upgrade yapar. Bu bütçe sıkıntısı çekenler için oldukça cazip imkanlar sunar. İkinci el parça alırken fatura ve garanti durumunu dikkate almayı unutmayınız.


[img]http://img124.imageshack.us/img124/1263/hoperlorat8.jpg[/img] [img]http://img124.imageshack.us/img124/4720/940nwoy5.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]7- Çevre Donanım:[/U][/COLOR]
Çevre Donanım, temel konfügrasyon dışında kalan donanım parçalarının genel ismidir. Bunlar genel olarak, hoperlör sistemleri, printerlar, TV kartları, webcamler, modemler, Kesintisiz güç k[URL="http://forum.donanimhaber.com/m_24088354/tm.htm#"][COLOR=darkred][U][B]ayna[/B][/U][/COLOR][/URL]kları(UPS) monitörlerdir.

Her birinin özellikleri hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir (bunun için forumumuzun ilgili bölümlerini incelemeniz, sizi çok daha iyi sonuçlara götürecektir). Mesela monitör alırken bağlantılar, panel, parlaklık, ekran kartınızın monitörünüzün doğal çözünürlüğünü destekleyip desteklemediği, tazelenme süresi, gölgelenme yapıp yapmadığı önemli unsurlarken, printerlarda ucuz ve kolay kartuş yada toner dolumu, fotoğraf kalitesi, scannerın tarama kalitesi, baskı hızı, gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır.

Mümkün olduğu kadar uzun ömürlü çevre donanımlarını daha iyi ürünlerden seçiniz çünkü bunlar sizi 5-10 sene arası götürebilecek parçalardır.


[img]http://img373.imageshack.us/img373/2200/3hazrlj5.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]8- Sabit Diskler (HDD- Hard Disk):[/U][/COLOR]
Günümüz teknolojisinde Hard disklerin PC donanımındaki en zayıf halka olduğunu unutmayın. Eğer oyun oynuyorsanız yada büyük boyutlu dosyalarla uğraşıyorsanız, HDD Tercihinizi (bütçenize uygunsa) RAID 0 yapacak şekilde yapın (Tabii bunun için raid destekli bir anakarta ihtiyacınız var) Eğer arşiviniz varsa onlar içinde büyük kapasiteli bir Depo Hard disk alabilirsiniz.

HDD'lerde dikkat edilecek iki özellik ise okuma yazma hızı ve sessizliğidir. Bu konuda güncel bilgi edinmek için forumun ilgili kısmını takip etmeniz yerinde olacaktır.

[img]http://img126.imageshack.us/img126/4162/4hazryk7.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]9- Güç Kaynağı (PSU):[/U][/COLOR]
Power Supply Unit (PSU=Güç kaynağı) bütün sisteminizi besleyen ünitedir. Binlerce YTL'lik sisteminizi ne olduğu belli olmayan PSUlara emanet etmeyin ve kaliteli PSU kullanın. Eğer OC yapacaksanız kesinlikle güvenilir bir PSU'ya ihtiyacınız olacaktır.


[img]http://img113.imageshack.us/img113/1208/5hazroi7.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]10-İşlemci Soğutucu (CPU Cooler):[/U][/COLOR]
Over Clock yapacaksanız işlemcinin ısınma değerlerini mutlaka araştırınız (Forumun CPU kısmından) Eğer tercih ettiğiniz işlemci fazla ısınıyorsa stok fan yerine daha güçlü bir CPU Cooler almanız gerekebilir


[img]http://img113.imageshack.us/img113/2631/6hazrlz3.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]11- Ekran Kartı (VGA):[/U][/COLOR]
Ekran kartınızı seçerken işlemciyle darboğaz oluşturmamasına dikkat edin. Eğer çok güçlü bir ekran kartını zayıf bir işlemcide kullanırsanız darboğaza düşmeniz kaçınılmaz olur. Bu da ödediğiniz paranın performansını alamamanız anl***** gelir.

Saniye başına düşen kare miktarı sizin oyundan alacağınız keyfi belirler. Ancak belirli bir orandan sonra göz bunu algılamayacaktır (40fps). Oyun amaçlı ekran kartı alırken diğer bir dikkat etmeniz gereken nokta monitörünüz. Eğer 17 inch (dolayısıyla düşünük çözünürlük oranı) bir monitörünüz varsa daha az kuvvetli bir ekran kartı size yetecektir. Monitörler büyüdükçe ekran kartlarının da daha kuvvetli olması gerekmektedir keyifli oyun oynayabilmek için.


[img]http://img113.imageshack.us/img113/8996/7hazriv4.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]12- Ram:[/U][/COLOR]
Ram de sadece frekans değil gecikme süreleri de önemlidir. Ram seçiminizde OC yapıp yapmayacağınız da diğer bir belirleyicidir. Eğer OC yapmayacaksanız çok pahalı Ramler tercih etmeyin. OC yapacaklarda yüksek freakanslı pahalı ramler yerine düşük frekanslı ama iyi OC olan ramleri tercih edebilir.


[img]http://img113.imageshack.us/img113/1062/8hazrou9.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]13- Anakart (Mobo= Main Board):[/U][/COLOR]
Anakart seçimlerinizde de dikkatli olmanız gerekir. Anakart üreticileri ekledikleri küçük özelliklere büyük fiyat farkları koyarak ürün yelpazesi hazırlar. Siz kullanacağınız özelliklere göre seçiminizi yaparsanız zarar etmezsiniz. Örneğin 2 ekran kartı takıp crossfire yada Sli yapmayacaksanız, Sli anakart yada x16 x 2 bir anakart sizin için anlamsız para israfı olacaktır.

Eğer İntel işlemci kullanıyor ve overclock yapmıyorsanız ve stabilite en önemli unsursa İntel'in kendi anakartlarını dikkate alınız


[img]http://img167.imageshack.us/img167/2250/kasa1ks8.jpg[/img] [img]http://img329.imageshack.us/img329/5799/nzxthushbluemh2.jpg[/img]
[COLOR=#cc0000][U]14- Kasa:[/U][/COLOR]
Kasa seçerken kasa içinin ferah ve diğer donanım parçalarınızın sığacağı şekilde dizayn edildiğinden emin olun. Kasa havalandırması önemlidir ve burada kasanın dizaynı önem kazanır. Yer problemi olmayanlar big tower kasalara yönelip ferah bir kasa içi ortam yaratabilir.

Kasayla ilgili diğer bir husus da Psu'lu olup olmamasıdır. Günümüzde ekran kartları ve işlemcilerin gelişmesi ve hız aşırtmanın kolaylaşmasıyla ihtiyaç duyulan güç miktarları yükselmiştir. Bu bazı sağlam kasa üretici markalarının PSU'suz kasalar üretmesine sebep olmuştur. Fakat bu psu için ekstra bütçe gerektirecektir. Oluşturacağınız sistemin tahmini güç harcamasını hesaplayan siteler size ne kadarlık bir güç kaynağının yeteceği konusunda fikir verecektir. Eğer 450w sınırın altında güç harcayan bir sistem oluşturduysanız kolayca PSU'lu ve kaliteli bir kasa bulma şansına sahipsiniz. 450w üstü sistemlerdeyse şimdilik mecburen ekstra psu ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.

[oguzhan3598]

allah razı olsun kardeşim nihayet şöle anlayışlı biri çıktı!